Toon items op tag: dataopslag

Update 17-3-2014 Na meldingen dat de DEKAmarkt ook de apparaten gebruikt en dat VOMAR op het punt zou staan ze te gaan invoeren, werden ook de directies van deze concerns aangeschreven.

Introductie:

Vanaf 1 januari 2014 is de leeftijd waarop jongeren alcohol mogen kopen verhoogd van 16 naar 18 jaar. Sindsdien wordt er in winkels verscherpte controle uitgeoefend op de leeftijd van klanten, waarvan het personeel inschat dat deze misschien jonger dan 25 jaar zijn.

In geval van twijfel of iemand wel zijn juiste leeftijd opgeeft wordt de betrokkene gevraagd om ten bewijze een ID-bewijs te tonen.

ID-scanner Lidl df023Omdat men tegenwoordig niet meer goed hoeft te kunnen rekenen voor een baan als kassamedewerker, is lang niet iedereen in staat om aan de geboortedatum van het ID-bewijs direct af te zien of iemand al dan niet ouder dan 18 jaar is. Vandaar dat sommige supermarkten standaard een spiekbriefje hiervoor op de kassa plakken.

Daarmee zou het probleem opgelost zijn ware het niet dat binnen het bedrijfsleven hier niks aan wordt verdiend.

Vandaar dat er momenteel geprobeerd wordt om het gebruik van ID-scanners te promoten met het aanboren van de supermarkt. Letterlijk voor de fabrikanten  een súper markt waar potentieel ontelbaar veel apparaten afgezet en geïnstalleerd kunnen worden. Met als bijkomend voordeel dat het gebruik van dergelijke apparaten in winkels, waar nagenoeg de hele bevolking gebruik van maakt, goed is voor de gewenning aan het gebruik van scanapparatuur. Wat als businessmodel ook weer extra marketing mogelijkheden schept voor het gebruik van scanapparaten in andere bedrijfstakken en voor nadere functie uitbreiding van de scanmogelijkheden op de plekken waar de apparaten al gebruikt worden.

Wat is erop tegen?

Een geldig identiteitsbewijs bevat een schat aan persoonsgegevens. Voldoende voor kwaadwillenden om er identiteitsfraude- of diefstal mee te plegen. En ruim voldoende om de registratie van iemands doen en laten niet alleen te kunnen koppelen aan iemands naam, maar  ook aan alle mogelijke andere gegevens die over een persoon gemiddeld al in honderden digitale databanken zijn vastgelegd.

Het is NOOIT verstandig om een origineel identiteitsbewijs uit handen te geven, en zeker niet als daarom gevraagd wordt door particuliere bedrijven. De toezichthouder voor de bescherming persoonsgegevens, het Cbp,waarschuwt niet voor niets regelmatig tegen het uit handen geven van kopieën van paspoorten en ID-kaarten(lees…). En gezien de risico’s die aan het verstrekken van een papieren kopie  kleven laat het zich eenvoudig begrijpen dat deze vele malen groter worden als mensen een origineel document digitaal laten scannen. Dan verdwijnt helemaal het zicht op wat  zo’n apparaat aan gegevens uitleest, wat het zou kúnnen registeren, of er gegevens worden opgeslagen of kúnnen worden opgeslagen, wie over de gegevens kan beschikken en waar ze voor gebruikt kunnen worden.

Men dient daarbij te bedenken dat de gevaren van het uit handen geven van identiteitsbewijzen extreem groter zijn geworden sinds deze documenten zijn voorzien van een gezichtsopname die geschikt is voor automatische gezichtsherkenningssystemen. En er (tot 2x toe) het unieke persoonsregistratienummer (BSN) op vermeld staat wat gekoppeld is aan álle gegevens van een persoon waarover de overheid de zorgverzekeraars, de banken en onderwijsinstellingen beschikken. (En binnenkort naar verwachting ook alle gemeenteambtenaren en door de gemeentes ingehuurde krachten die betrokken zijn bij de Jeugdzorg en uitvoering van het sociaal voorzieningenstelsel).

Zoals gezegd is het voor niemand verstandig om originele identiteitsbewijzen uit handen te geven. Maar voor jongeren zou je kunnen stellen is het zelfs in verhoogde mate van belang om hun gegevens zelf in de hand te houden. Zij immers hebben, als het goed is, nog een heel leven voor zich en zullen dan ook hun hele leven lang gedupeerd blijven als er narigheid van komt wanneer anderen aan de haal gaan met hun identiteitsgegevens. En zij zullen in de toekomst niet meer in vrijheid kunnen leven als de overheid samen met het  bedrijfsleven doorbouwt aan een infrastructuur waarbij  hun gedrag tot in detail wordt geregistreerd, gecontroleerd en kan worden gemonitord.

Actie tegen gebruik leeftijdscanners

Burgerrechtenvereniging Vrijbit neemt fel stelling tegen het gebruik van leeftijdsscanners door supermarkten en horecabedrijven. Zij veroordeelt het ook ten sterkste als de overheid, zoals de gemeente Utrecht in het huis-aan huisblad Dichtbij (d.d. 12-2-2014 )zich positief uitspreekt over het gebruik van de scanners onder het motto dat men voorstander is van een ‘ objectieve’ leeftijdsbeoordeling (alsof de geboorte datum in de ID-bewijzen er maar een slag naar slaat).

Zij is van mening dat het te gek voor woorden is dat het ontmoedigingsbeleid ten aanzien van alcoholconsumptie op jonge leeftijd, met het gebruik van leeftijdscanners,  wordt ingezet om jongeren in Nederland ander onwenselijk gedrag aan te leren waarmee ze zichzelf in gevaar brengen.

Vrijbit dient hierover een klacht in bij de directie van de Lidl, waar de sannner wordt gebruikt, tegen het A-H concern wat in diverse filialen momenteel experimenteert met het gebruik(lees…) en tegen Jan Linders Supermarkten BV dat zich erop laat voorstaan de grootste pilot te organiseren (lees…). Het College Bescherming Persoonsgegevens zal gevraagd worden om specifiek  het inscannen van ID-bewijzen te veroordelen en handhavend op te treden tegen bedrijven die op deze manier de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) overtreden als zij niet tenminste ook de mogelijkheid bieden dat klanten zich met een identiteitsbewijs legitimeren wat ze zelf in de hand houden en waarvan bij het tonen het BSN niet zichtbaar is.

Jongeren die actie willen ondernemen tegen het toenemend gebruik van de ID-leeftijdscanners zullen  met raad en daad worden bijgestaan. Het vergt namelijk nogal wat verbaal vermogen en volhardendheid om, tegenover mensen die om een ID-bewijs vragen vol te houden dat men dat document niet uit handen wil en hoeft te geven.

Uit solidariteit met de jeugd willen we de ouderen vragen om als zij leeftijdscanners tegenkomen, daar aanmerkingen over te maken. En eventueel ook de moeite te nemen om de directie van het bedrijf daarover aan te schrijven.

Nadere toelichting

Op zich is het in het algemeen al een onwenselijke ontwikkeling dat de Rijksoverheid, vanaf de invoering van de Wet op de Uitgebreide ID-plicht(WU-ID) in 2005, systematisch probeert om het volk eraan te doen wennen dat men zich buitenshuis te allen tijde onmiddellijk zou moeten kunnen laten identificeren. En wel aan de hand van een van de daartoe als ‘enig geldig’ aangewezen documenten. Dat druist in tegen de wetgeving zelf die geen draagplicht kent en waarvan de richtlijnen ondubbelzinnig aangeven dat identificatie nooit een doel op zichzelf zou mogen worden.

Dat identificatie wel degelijk zuiver als inzet wordt gebruikt om bevolkingsgroepen zoals jongeren ervan te doordringen dat men constant in de gaten wordt gehouden, bleek recent weer eens in de Haagse Schilderswijk waar jongeren, zonder directe aanleiding, regelmatig 5 tot 6 keer per dag- of zelfs meermalen per uur- door politieagenten om hun ID-bewijs werd gevraagd( bron).

En dat is pas het voorstadium voor het ontwikkelen van een samenleving waarbij iedereen die zijn neus buiten de deur steekt, voortdurend via automatische systemen zal worden gescreend op identiteit en gedrag. De update in 2006 van de paspoorten en ID-kaarten naar biometrische op afstand uitleesbare documenten, laat niets aan duidelijkheid te wensen over ten aanzien van de bedoelingen dat identificatie, aan de hand van documenten, slechts als aanzet daarvoor dienen.

Hetgeen ook geldt voor:

- De combinatie van de her-identificatie acties van banken met betrekking tot het volgen van ieders betalingspatroon.

- De bevoegdheid van particuliere vervoersbedrijven als NS om in combinatie met het OV-chipkaart-reisgedrag-registratie-systeem geldige ID-bewijzen te mogen vorderen.

- Het gebruik van Wifi tracking en GPS plaatsbepaling van mobiele telefoons en computers in combinatie met het vastleggen van de identiteit van de gebruikers bij aankoop.

- Gezichtsherkennende camerasystemen,

-  Het gebruik van drones voor massa surveillance.

- En het BSN persoonsregistratiesysteem van de overheid, waarmee zowel via de identiteitsdocumenten, als via automatische (biometrische) identificatiesystemen alle persoonsgegevens waarover de overheid en semi-overheid beschikt, kan worden gedetecteerd als behorend bij iedere individuele burger.

Ook wat betreft de controle op het gedrag van klanten en voorbijgangers van winkels en horecagelegenheden, zien we dat het bedrijfsleven gretig gebruik maakt van de commerciële mogelijkheden die het biedt om als verlangstuk van de politie te mogen optreden. Camera’s die oorspronkelijk aangebracht  werden voor de beveiliging van winkels, worden onderdeel van een sluitend landelijk politioneel sensornetwerk’ en worden samen met WIFI tracking en GPS tracking ingezet voor het aanleggen van profielen van koopgedrag profielen van bezoekers en voorbijgangers op straat. (lees…) en plannen voor het opzetten van een alomvattend politioneel sensitive surveillance netwerk ( zie artikelen NRC 15-2-2014 en NRC 17-2-2014)

In het onderhavige geval zien we ook dat bedrijven van Rijkswege de taak krijgen opgelegd om, op straffe van fikste boete, toe te zien op de naleving van de leeftijdsgrens bij de verkoop van alcohol en tabak en in ruil daarvoor de bevoegdheid krijgen om als verlengstuk van de politiediensten, aan wie dit van oudsher was voorbehouden,  paspoort- ID-kaartcontroles uit te voeren. Dat het bedrijfsleven daarmee een instrument in handen krijgt waarmee men ook commercieel nieuwe kansen krijgt om de waardevolle gedragsgegevens van klanten aan hun identiteit te kunnen koppelen, is duidelijk. En aangezien ‘datagrabbing’ de nieuwe markt vormt om de goudmijn van het bezit aan persoonsgegevens te bemachtigen, hoort het niemand straks te verbazen als ID-scanapparaten die niet alleen de geboortedatum maar ook iemands achter- en voornaam, en document- en landnummer uitlezen en omzetten in een signaal groen=okay en rood=niet okay, op technisch eenvoudige wijze ook voor andere doeleinden worden geprogrammeerd. Of zodra klanten gewend zijn aan scanapparatuur bij de kassa, ongemerkt worden vervangen voor andere apparaten met een uitgebreidere klantscreening functie.  

Meer info

Over de AVS-2020- IDscanner http://www.idreaders.nl/component/virtuemart/?page=shop.product_details&product_id=38++

CBP Richtsnoeren  - identificatie en verificatie van persoonsgegevens in de private sectot http://www.cbpweb.nl/downloads_rs/rs_kopie-identiteitsbewijs.pdf

17-2-2014 NRC Total sensor surveillance system https://www.vrijbit.nl/dossiers/dossier-identificatieplicht/item/download/321_787342c9dec988ee8f35c2f84b039b7d.html

Contactadressen:

Centraal Bureau Levensmiddelen Postbus 262 2260 AG  Leidschendam

Directie:Jan Linders Supermarkten BV Postbus 72, 5854 ZH Nieuw Bergen

Directie Lidl Nederland Postbus 198 1270 VB Huizen

Directie Albert Heijn BV Postbus 3000, 1500 HA Zaandam

Directie DEKAMarkt , Postbus 86, 1940 AB Beverwijk

Directie Vomar Voordeelmarkt, Antwoordnummer 81303, 1810 VA Alkmaar

College Bescherming Persoonsgegevens Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag

 

Gepubliceerd in Dossier Identificatieplicht
zondag, 17 mei 2009 13:24

Het EPD volgens Ab Klink

Ab KlinkIn deze video kondigt Minister Ab Klink vol vertrouwen de invoering van het EPD aan. Inmiddels is gebleken dat de invoering van het Elektronisch Patiëntendossier minder goed doordacht was dan Klink het deed voorkomen. Zo bleek het EPD gemakkelijk te hacken, en kwam een groot deel van de bevolking in beweging door massaal bezwaar tegen opname in het EPD aan te tekenen. Zelfs een groot percentage van de Nederlandse huisartsen gaf te kennen niet in het EPD opgenomen te willen worden vanwege de inbreuk op de privacy, en het gevaar van diefstal van de gegevens.

Gepubliceerd in Videoarchief
Getagged onder

1- Waar bevindt een persoon zich, en heeft hij zich bevonden?

2- Met wie heeft de persoon contact en waar haalt hij of zij informatie vandaan?

3- Hoe komt de persoon aan inkomsten en hoe besteedt hij deze?

4- Hoe is de lichamelijke gesteldheid?

5- Hoe is de persoon te koppelen aan zijn gegevens en aan zijn reeds opgeslagen data/gedragsprofiel?

Gepubliceerd in Dossier Registratie
vrijdag, 17 juni 2011 23:39

Open brief aan de leden van de Tweede Kamer

Donner_voor_web_WinCEID-bewijs zonder vingerafdrukken gewenst, en wel NU   

De minster van Binnenlandse Zaken liet u op 26-4-2011 weten om ‘voor nu’ te stoppen met de opslag van vingerafdrukken in de decentrale databases. In debat de volgende dag zei hij dat het ‘onverantwoord’ en ‘onrechtvaardig’ is om ermee door te gaan, omdat de opgeslagen gegevens in documenten en databases zó slecht blijken te zijn, dat ze ongeschikt zijn voor verificatie en identificatie.

Toch eist de overheid, tot op de dag van vandaag, dat burgers deze gegevens afgeven.

Mensen in nood

Voor mensen die, op grond van principiële bezwaren of uit veiligheidsoverwegingen, het afgeven van vingerafdrukken onacceptabel vinden levert dat gigantische problemen op zodra ze niet meer over een geldig identiteitsbewijs kunnen beschikken. Daarmee wordt de burger namelijk een normale deelname aan de Nederlandse samenleving, zelfs essentiële levensbehoeften, ontzegd.

Gepubliceerd in Dossier Paspoortwet
donderdag, 30 juni 2011 22:48

Opslag = Opslag

Stoppen met opslag = volgens de minister ’effetjes’ opslaan in databestanden en nog jaren doorgaan met opslag in de chip van de documenten. NB Opslag in de chip van de reisdocumenten is ook een vorm van de-centrale digitale opslag.

Wat is een digitaal decentraal overheidsregister?

Ex-Staatssecretaris mevr. Bijleveld Antwoordde op 24 maart op Kamervragen v Raak (SP):

‘De opgenomen vingerafdrukken worden digitaal opgeslagen in het RAAS. Het Reisdocumenten Aanvraag en Archief Station (RAAS) is de apparatuur en programmatuur waarmee de uitgevende instanties (gemeentes en ambassades) de aanvraaggegevens digitaal kunnen verzenden aan de producent van de reisdocumenten.

Elke uitgevende instantie van de reisdocumenten heeft een of meerdere RAAS-en. Thans zijn er ca 700 RAAS-en. Het RAAS wordt door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) al sinds 2001 beschikbaar gesteld aan de instanties die de reisdocumenten uitgeven. Sinds oktober 2001 worden in het RAAS digitaal alle aanvragen voor Nederlandse reisdocumenten opgeslagen.

De aanvraaggegevens worden door de uitgevende instanties van de Nederlandse reisdocumenten digitaal verzonden naar de producent. De verzending vindt versleuteld plaats. Daarenboven wordt er ook nog een digitale handtekening gezet over het versleutelde aanvraagbericht. De aanvraagberichten worden verstuurd via besloten netwerken. Absolute garanties zijn natuurlijk niet te geven, maar naar mijn mening is de beveiliging van de verzending van de digitale gegevens in orde. De producent bewaart alle persoonsgegevens uit de aanvraag 30 dagen. De naam van de aanvrager wordt 90 dagen bewaard op zogenaamde geleidelijsten die worden gebruikt voor controle van de te verzenden reisdocumenten. Sinds de invoering van de vingerafdrukken in de Nederlandse reisdocumenten worden de aanvraaggegevens in RAAS versleuteld opgeslagen. Dat geldt ook voor de back-ups die de uitgevende instanties maken van de gegevens die in RAAS zijn opgeslagen’.

Wordt er sinds 26 april 2001 doorgegaan met de opslag van vingerafdrukken in de decentrale databases? 

JA! Bij afname worden de vingerafdrukken gewoon als vanouds decentraal opgeslagen. De enige aanpassing is dat inmiddels juridisch de bewaartermijn van de vingerafdrukken van 11 jaar is teruggebracht tot ‘de duur van het uitgifte proces’. In de praktijk wordt dat echter nog steeds wel gedaan. Eind juni 2011 wordt enkel in een aantal gemeenten geëxperimenteerd of het technisch mogelijk is om de gegevens na uitgifte van de documenten uit de database zelf te verwijderen. Het onderzoek naar de mogelijkheid om die gegevens ook te wissen uit logbestanden, buffer- en uitgewaaierde gegevensopslag is pas net opgestart en zal niet voor het eind van het jaar beschikbaar komen.( bron brief minister Donner aan Tweede kamer 19 mei 2011).

Houdt de minister zich aan de belofte voor NU te stoppen metde opslag van de vingerafdrukken in de decentrale databases? 

Nee!

Kunnen mensen die principieel geen vingerafdrukken willen afgeven in deze omstandigheid een paspoort of ID-bewijs krijgen zonder dat zij gedwongen worden hun vingerafdrukken af te geven voor opslag in de documenten en decentrale databases?

Nee.

Gepubliceerd in Dossier Paspoortwet
maandag, 11 mei 2009 22:21

Rop Gonggrijp over dataretentie

ropgonggrijpRop Gonggrijp geeft zijn visie op de oprukkende controlemaatschappij en de bewaarplicht.

In dit interview met het Humanistisch Verbond spreekt de xs4all oprichter zijn twijfels uit over het nut van grootschalige opslag van communicatiegegevens, en wijst op eventuele 'bijverschijnselen' in de toekomst.

Gepubliceerd in Videoarchief
dinsdag, 26 mei 2009 09:00

Slimme meter website lek als een mandje

Eneco's website voor slimme energiemeters zit vol met beveiligingslekken. Ook is het domein niet eigendom van het bedrijf, waardoor datadiefstal op de loer ligt. Een test op xss-lekken van alleen de inlogmodule van energiedataportal.nl maakt duidelijk in zes gevallen code geinjecteerd kan worden. Eerder waarschuwde de vereniging Vrijbit al voor de onveligheid voor de burger van de 'slimme'meters en wist een storm van protest te ontketenen met als gevolg een twijfelende Minister en een terughoudend kabinet en de toezegging dat de invoering in géén geval verplicht zou worden.

wetsvoorstel slimme meters aangehouden in afwachting van novelle.

bron: webwereld

Gepubliceerd in Dossier Slimme Energiemeter

Jarenlang leek het tegen dovemansoren gezegd als Burgerrechtenvereniging Vrijbit waarschuwde dat de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) geen bescherming biedt tegen het gebruik van gegevens door politie en justitie en veiligheids-en inlichtingendiensten.  In alle publicaties en rechtszaken werd door Vrijbit  telkens weer naar voren gebracht dat men zich ervan bewust dient te zijn dat nagenoeg alle gegevens die bedrijven of instellingen over een persoon vastleggen ter beschikking staan voor justitieel gebruik en voor het werk van veiligheids-en inlichtingendiensten, zodra de overheid iemand als verdachte aanmerkt.

Bevoegdheden van politie-justitie & veiligheids- en inlichtingendiensten

Grondslag hiervoor vormen de ‘Wet Bevoegdheid Vorderen Gegevens’ van juli 2005, de ‘Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002’, en bilaterale afspraken over samenwerking met inlichtingendiensten van andere landen:

  • De eerste wet bepaald dat voor het opsporen van strafbare feiten, bij vordering daartoe, iedere instelling of bedrijf verplicht is om alle gegevens aan te leveren die betrekking hebben op een als verdachte aangemerkt persoon en ook medewerking kan worden gevorderd aan het ontsleutelen van gegevens. Met als enige uitzondering de data betreffende godsdienst of levensovertuiging, ras, politieke gezindheid, gezondheid, seksuele leven of lidmaatschap van een vakvereniging.
  • De tweede wet bepaald dat de AIVD en MIVD, nagenoeg ongelimiteerd, bevoegd zijn om persoonsgegevens van individuen en organisaties te verzamelen waarvan men het vermoeden heeft dat ze ‘een gevaar vormen voor het voortbestaan van de democratische rechtsorde, dan wel voor de veiligheid of voor andere gewichtige belangen van de staat’. Deze diensten hebben zowel toegang  tot gegevens waar overheidsdiensten over beschikken als tot dataopslag in de particuliere sector.
  • Via (bilaterale en multilaterale) verdragen en internationale afspraken (MoU’s) is geregeld hoe het delen en uitwisselen van gegevens is geregeld met politie- justitie- en inlichtingen diensten van  ‘bevriende mogendheden’.  
  • Op grond van de Patriot Act uit 2001, kreeg de FBI bovendien van de Amerikaanse overheid de bevoegdheid om wereldwijd, zonder tussenkomst van een rechter, alle persoonsgegevens op te eisen waarover een bedrijf of instelling beschikt, zodra dat bedrijf een vestiging of zelfs maar alleen een postbus in de VS heeft. Deze wetgeving die in het kader van ‘terrorisme bestrijding’ werd ingevoerd, overruled sindsdien in Europa alle nationale en Europese wetgeving.

De transparante mens -  kwetsbare samenleving

Pas recent beginnen mensen zich bewust te worden van de immense hoeveelheid gegevens die over hen worden opgeslagen. Over waar iedereen zich bevind en heeft bevonden, over iemands inkomsten en uitgaven, de leefsituatie, welke contacten men onderhoudt, en hoe frequent deze worden onderhouden, in welke informatie men is geïnteresseerd, enz.  En vooral ook van het feit dat dit niet allemaal losstaande gegevens betreft, maar dat ze verknoopt kunnen worden en grondstof kunnen vormen om er een uiterst nauwkeurig gedragspatroon, tot zelfs voorspellingen over iemands toekomstig gedrag, aan te kunnen ontlenen.

Ook het besef over de risico’s begint voorzichtig door te dringen: Over welke gevolgen het kan hebben als data verkeerd worden geregistreerd en foute data niet verwijderd of gewijzigd kunnen worden. Over hoe iedereen de regie over zijn eigen leven kwijtraakt wanneer men geen mogelijkheid meer heeft om zicht te houden op welke gegevens er worden vastgelegd, wie daarover beschikt en waar de data voor gebruikt worden. Over hoe rechteloos de burger raakt wanneer niemand verantwoordelijk kan worden gesteld voor het onjuist opslaan, verwerken, doorgeven of koppelen van gegevens. Hoe machteloos men staat als uit dataopslag verkeerde conclusies worden getrokken, bijvoorbeeld omdat ze uit hun verband worden gerukt of in een andere tijd worden geïnterpreteerd. Welke verstrekkende gevolgen het kan hebben als data in verkeerde handen vallen. Zoals identiteitsfraude- en diefstal of chantage als het criminelen betreft. Of onterechte verdenking door verzekeringsdiensten, (sociale) recherche, jeugdzorg e.d. Hoe kwetsbaar het zowel individuele mensen als de samenleving in zijn geheel maakt wanneer via computersystemen essentiële facetten van de infrastructuur van de samenleving kunnen worden aangetast.

Een totalitair surveillancesysteem waarbij de overheid zich alle data kan toe-eigenen

Aangezien het internet nog geen 25 jaar oud is en de technische mogelijkheden voor data opslag en analyse zich in duizelingwekkende vaart ontwikkelen, is het niet zo vreemd dat veel mensen er nog geen notie van hebben dat alle klantgegevens die winkels, bouwmarkten, videotheken, bibliotheken, transportondernemingen, kaartverkoopbedrijven, hotels, vakantieparken, telecommunicatiebedrijven, enz. verzamelen tot in lengte van dagen bewaard blijven en met elkaar in verband kunnen worden gebracht. Laat staan dat men de reikwijdte overziet van een ‘totalitair surveillancesysteem ‘ waarbij de overheid zich alle data kan toe eigenen. En de impact van deze data gulzigheid die zoveel informatiemacht geeft dat een overheid iedere burger a priori als verdachte kan gaan aanmerken omdat er altijd wel iets uit de gegevensbrij te destilleren valt wat als verdacht kan worden beschouwd.

Checks and Balances

Een rechtsstaat is in theorie een staat waarvan de macht gereguleerd en beperkt wordt door het recht. Wetgeving verplicht burgers enerzijds om zich aan bepaalde regels te houden maar dient er ook toe om hen te beschermen tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid. Dat functioneert alleen als er voldoende ‘checks and balances’ ingebouwd worden, waarmee de totstandkoming van wetgeving democratisch geborgd wordt en de ten uitvoerlegging gebonden is aan controleerbare voorwaarden. Daartoe is het noodzakelijk dat er tussen de wetgever en de uitvoerende macht een rechterlijke macht staat die onafhankelijk kan toetsen of wetgeving correct tot stand is gekomen, of de Staat zich aan haar eigen voorschriften houdt, uitvoerenden zich niet schuldig maken aan machtsmisbruik of willekeur, en of bij conflicten tussen de burger en de overheid de belangen van de burger niet onnodig of buiten proportioneel worden geschaad.

NL is internationaal koploper in het tappen van telefoongesprekken zonder zich aan de wet te houden

In de praktijk blijkt er van bovenstaande mooie intenties vaak weinig terecht te komen. Zo is Nederland bijvoorbeeld al jaren koploper in het tappen van telefoongesprekken zonder dat de opsporingsdiensten zich houden aan de toepasselijke wet- en regelgeving met betrekking tot het Centraal Informatiepunt Onderzoek Telecommunicatie (CIOT), en de daarin opgenomen waarborgen tegen misbruik van de gegevensbestanden.  Ook het recht van de burger op een effectieve rechtsgang wordt steeds vaker belemmerd door mistige ontoegankelijke juridische procedures, inperkingen van mogelijkheden om in beroep te gaan, verhoging van griffiegelden, het verbod voor rechters om aan de Grondwet te mogen toetsen, enz. Maar ook omdat wetgeving niet toegesneden is op de huidige digitale informatiesamenleving, waardoor het vaak al onmogelijk is om vast te stellen wie er verantwoordelijk is voor de verwerking van persoonsgegevens zodra deze in het datacircuit terecht zijn gekomen.

Het (naïeve) geloof dat computerdata exacte en dus betrouwbare informatie geven versterkt ook de trend dat de overheid zich steeds minder gelegen laat liggen aan belangrijke rechtsprincipes. Zoals het principe dat iedereen verondersteld wordt onschuldig te zijn, tenzij er wettelijk en overtuigend bewijs voor het tegendeel is, en dat mensen het recht hebben om niet aan hun eigen veroordeling te hoeven meewerken. Administratieve verdenkingen leiden steeds makkelijker zonder rechterlijke tussenkomst tot ten uitvoerlegging van strafoplegging of sanctiemaatregelen.

En daar komt dan nog bij dat het voor de burger moeilijk is om op te treden tegen onrechtmatig optreden van de overheid, als deze diensten de controle op hun functioneren zelf in handen hebben (politie-justitie) of alle informatie over hun handelen als geheim kunnen afschermen zoals de AIVD en MIVD.  

Totalitair regiem in opbouw

Waarmee maar duidelijk gemaakt wil worden dat het machtsevenwicht tussen wat de Staat van de burgers eist en verwacht en wat burgers van hun overheid mogen verwachten, met de komst de digitalisering van de samenleving dramatisch is doorgeslagen naar een oppermachtige overheid. Met mogelijkheden om het gedrag van alle burgers zodanig te kunnen controleren en monitoren dat iedere machthebber van alle totalitaire regiems die de mensheid tot nu toe heeft gekend daar niet eens van had durven dromen.

Snowden luidt de grote klok

En toen kwam op 6 juni 2013 ene Edward Snowden naar buiten met zijn onthullingen over PRISM. De afluister- en zoekprogramma’s van de National Securicy Agency (NSA) uit de VS. Met al snel daarna ook informatie over het aftappen van internetverkeer uit de telecommunicatiekabels door de Britse GCHQ. Met informatie over vergelijkbare spionage praktijken van andere landen en over de onderlinge samenwerking tussen de internationale inlichtingendiensten.

Kortom over de manier waarop de Amerikanen als spin in het web van de totale persoongerelateerde bewaking van het wereldwijd gebruik van telecommunicatie alles in het werk stellen om zoveel mogelijk gegevens te verzamelen van de digitale sporen die mensen achterlaten op het internet. Om dit als grondstof te gebruiken voor zoekprogramma’s die uit deze gigantische informatiebrij navlooien op aanwijzingen die als mogelijke bedreiging voor de huidige machthebbers kan worden geduid.

Het belang van de onthullingen is niet zozeer dát dit allemaal gebeurd, maar dat er nu hard bewijs geleverd is voor deze praktijken. En vooral ook dat het blootlegt op welke manier communicatiedata worden onderschept.

Dat de overheden in het zogenaamde vrije Westen, zoveel grip willen hebben op hun eigen bevolking dat ze tot in detail wensen mee te kijken- en luisteren met alle telecommunicatie kwam niet als verrassing voor hen die bekend waren met het bestaan van het Echelon programma uit de jaren negentig. Dat programma wat eveneens beoogde alle telecommunicatie te onderscheppen maar zich toentertijd beperkte tot informatie die via satellieten werd verzonden. Dat programma waar een belanghebbend rapport over verscheen op 5 september 2001 wat een week later al in de prullenbak lag omdat na 9/11 iedere vorm van scepsis over controlemaatregelen van de overheid onbespreekbaar was, en min of meer als zelfstandige vorm van heulen met het terrorisme werd beschouwd.

De aanslagen in New York hebben zo jarenlang gefungeerd als stroomversnelling om zonder veel weerstand allerlei plannen die er lagen voor strengere controle op het doen en laten van de bevolking door te voeren. De Uniting and Strengthening America by Providing Appropriate Tools Required to Intercept and Obstruct Terrorism Act (USA Patriot Act) uit  2001 en pal na de aanslagen de goedkeuring van het Nederlandse parlement aan de herinvoering van het persoonsbewijs en identificatieplicht, waren slecht voorproefjes van wat er te gebeuren stond.

Met de groei van de datastromen en komst van de glasvezelkabels voor de doorgifte van data, ontwikkelde de Amerikaanse inlichtingendiensten en die van hun bondgenoten nieuwe methoden om zoveel mogelijk data te kunnen verzamelen. En werd de door het einde van de koude oorlog overbodig geworden capaciteit van de defensie industrie omgetoverd in een bloeiende defensie -surveillance industrie die programma’s en apparaten ging ontwikkelen en exploiteren om de eigen bevolking in de gaten en onder de duim te houden.

Om optimaal gebruik te kunnen maken van de excessief toenemende elektronische datauitwisseling verschafte overheden zichzelf steeds verdergaande bevoegdheden om

toegang te krijgen tot deze data. En door deze bevoegdheden onder te brengen bij de inlichtingen-veiligheids- en anti-terrorismediensten bleef voor de burgers verborgen wat er precies werd verzameld, over wie, waarom en wat er met die data gebeurd. De NSA probeerde zich allereerst toegang te verschaffen via de servers waar de gegevens worden opgeslagen. Waarbij bedrijven die hieraan mee dienden te werken geheimhouding werd opgelegd. Zoals bij de mailservicedienst Lavabit van dhr. Ladar Levison, die weigerde om de FBI de SSLcode ter beschikking te stellen waarmee zijn klanten via versleuteling privé mails met elkaar konden uitwisselen die enkel te openen was voor de verzender en ontvanger die men daar onderling de toegangscode voor gaf. Een voorbeeld wat bekend is geworden vanwege de eigenaar die zijn bedrijf stopzette toen hij de druk van de FBI niet langer kon weerstaan, en nu voldoende geld via crowdfunding heeft opgehaald om een rechtszaak tegen de overheid te voeren dankzij het feit dat de inmiddels wereldberoemde meneer Snowden een van zijn klanten was.

Als tweede manier werd ook telecommunicatieverkeer rechtstreeks uit het glasvezelnetwerk afgetapt - liefst lekker handig op de plekken waar de intercontinentale glasvezelkabels aan land komen en in samenwerking met de inlichtingendiensten ter plekke. Dit systeem Xkeyscore kan niet alleen net als PRISM metagegevens opvissen om op te slaan en later te analyseren, maar kan ook e-mails analyseren en ál iemands internetverkeer vastleggen.

Ook een manier was om bedrijven te verplichtten om dagelijks hun bedrijfsgegevens aan te leveren, zoals daags voor Snowden van zich liet spreken, bekend werd dat het telefoon en internetbedrijf Verizon dagelijks verplicht werd om aan de NSA de telefoongegevens aan te leveren.

Later bleek dat de NSA ook directe toegang heeft tot de computers van de grote Amerikaanse bedrijven als Microsoft ( inclusief Skype),Yahoo, Google ( inclusief YOU Tube), Facebook, Apple, Pal Talk en internetaanbieder AOL. Computersystemen waar vanuit al het telecommunicatieverkeer tussen het bedrijf en zijn klanten en van klanten onderling kan worden bespioneerd. En via deze computers ook toegang bleek te zijn gelegd naar de interne netwerkverbindingen waarmee binnen de bedrijven interne bedrijfsgegevens worden uitgewisseld.

Snowden onthulde eveneens het bestaan van het Bullrun-programma. Een programma wat inhoudt dat de NSA technische installatie- en telecommunicatie bedrijven expres zwaktes en achterdeurtjes laat inbouwen in versleutelingsproducten. En waarbij beveiligingsstandaarden, die de grondslag vormen voor het verstrekken van veiligheidscertificeringen, gecorrumpeerd worden.

Impact voor Nederland

Wat de NSA allemaal verzameld en hoe vaak is niet bekend omdat de dienst bedrijven verplicht om mee te werken op grond van geheime wetten. Maar men dient er rekening mee te houden dat in principe alles wat aan elektronische datauitwisseling plaats vindt voor de NSA toegankelijk is.

Hoe men de gegevens gebruikt is officieel ook niet bekend. Al is wel duidelijk dat de NSA, die volgens Amerikaanse maatstaven enkel van buitenlanders in het geheim persoonsgegevens mag verzamelen, wel degelijk ook de eigen bevolking in de VS bespioneert.

Dat Nederland gebruik maakt van de gegevens die volgens Nederlandse en EU wetgeving illegaal via PRISM zijn verzameld, werd afgelopen zomer door minister Plasterk ontkent. Inmiddels heeft hij in de Tweede Kamer die bewering afgezwakt met de uitleg dat hij daar geen informatie over mag verstrekken. Met als toevoeging dat Nederland op grond van internationale afspraken in principe natuurlijk wel gerechtigd is om gebruik te maken van gegevens die in Amerika zijn verzameld en dat het een ‘goede gewoonte’ is om andere naties niet te bevragen over de manier waarop die aan de gegevens zijn gekomen. Een gewoonte die nog vers in het geheugen ligt door de omgekeerde praktijk waarbij de VS ook geen verantwoording meende te hoeven afleggen over door marteling verkregen informatie zolang die info uit het buitenland kwam.

Omdat Nederland zulke innige samenwerking onderhoudt met de VS dat het lid is van categorie de ‘Nine Eyes’ van het PRISM-spionagenetwerk, hoeven we ons geen illusies te maken over de manier waarop informatie zodanig over en weer wordt uitgewisseld.

Omdat de minister weigert daarover informatie te verstrekken aan het parlement en men geen fiducie heeft in het onderzoek wat de toezichthouder instelt naar het functioneren van de AIVD, heeft een groep, bestaande uit enige organisaties en particulieren, de minister voor het gerecht gedaagd om te bewerkstelligen dat de Staat gedwongen wordt om te stoppen met het gebruik en witwassen van illegale dataopslag.

Het EU Parlement is ondertussen ook druk doende om te onderzoeken hoe de massale dataspionage vanuit de VS in de EU kan worden tegengegaan. De regeringsleiders willen ook tegenmaatregelen nemen nu ze zijn gaan beseffen dat ook hun privé telefoongesprekken en alles wat ze via internet communiceren door de NSA kan worden gescreend en dat de NSA praktijken ook behelzen dat door bedrijfsspionage de handelsbelangen van de EU benadeeld worden. Maar erg hard lopen ze niet aangezien ze tegelijkertijd wel verantwoordelijk zijn voor gelijksoortige praktijken van hun eigen inlichtingendiensten.

De hamvraag blijft echter of de overheid en bedrijven bereid zijn om architecturen van datasystemen zo te ontwerpen dat dit soort massale sleepnet spionage niet meer kán gebeuren. En ervoor kiezen om gebruik te gaan maken van systemen waarin informatie moet worden versleuteld en waar bij data-uitwisseling alleen de verzender en ontvanger over de sleutels beschikken om gegevens te kunnen ontcijferen. Waarbij derden, dus ook de cloudbeheerders, geen toegang hebben tot de data. En justitie, alleen bij een concrete verdenking, de sleutels moeten kunnen opvragen bij de eindgebruikers.

Zie elders op deze website voor bronvermelding het chronoverslag over het PRISMschandaal en de verklaring van afkortingen en begrippen.

 

Gepubliceerd in PRISM
zaterdag, 09 november 2013 14:47

Uw persoonlijke data zijn goud waard

Overal en altijd wordt er informatie over u verzameld en opgeslagen. Via mobiele telefoon en computer wordt elke stap die u zet, bewaard en geanalyseerd. Onder andere door bedrijven als Google, Facebook, Apple en Twitter. Deze persoonlijke data worden niet zomaar bewaard. Er zijn waardevolle nieuwe toepassingen voor, en die zorgen ervoor dat uw persoonlijke data goud waard zijn.

Uw data worden gebruikt om uw toekomstig gedrag te voorspellen. Door slimme analyses van alle gedragssporen die u achterlaat via uw mobiele telefoon en computer, wordt afgeleid wie u bent. En dat is niet zo moeilijk, blijkt. De Universiteit van Cambridge kan bijvoorbeeld, alleen door te kijken op welke like buttons u klikt op Facebook, zien of uw ouders gescheiden zijn, of u homosexueel bent, en zo verder.

Het voorspellen van menselijk gedrag, mogelijk gemaakt door al uw persoonlijke data, kan helpen om steden beter te ontwerpen, ziektes te bestrijden en oorlogen te voorkomen. Maar als al uw persoonlijke data zo waardevol is, wordt het dan niet eens tijd dat we de controle erover terugkrijgen. En ook zelf een deel van die winst opstrijken?

Regie: Martijn Kieft
Research: Marijntje Denters/ Jasper Koning/ Chris Vijn
Productie: Jenny Borger, Hellen Goossens
Eindredactie: Henneke Hagen/ Frank Wiering

Link

Gepubliceerd in Videoarchief

P.Deutekom vroeg op 18 maart 2010 een paspoort aan bij de afdeling Burgerzaken van de gemeente Amsterdam. Omdat hij weigerde zijn vingerafdrukken af te staan werd de aanvraag niet in behandeling genomen.

Deutekom maakte bezwaar tegen de verplichte afname van vingerafdrukken en opname van zijn biometrische gegevens omdat hij de registratie van deze gegevens en het gebruik wat de overheid daarmee voor ogen heeft, als een zeer vergaande en gevaarlijke inbreuk beschouwd op de persoonlijke levenssfeer van alle Nederlanders.

Gepubliceerd in Dossier Paspoortwet