Dat betekent praktisch dat de burgers geen daadwerkelijke ondersteuning kunnen krijgen, ook niet als hun fundamentele burgerrechten - zoals het respect voor de persoonlijke levenssfeer en lichamelijke integriteit- worden aangetast door wet- en regelgeving die strijdig lijkt met hogere wetgeving op het gebied van mensenrechten. Ondanks het oprichten van een nieuw instituut, dat beoogt ‘de naleving van de mensenrechten in de nationale rechtstaat te bevorderen’, zou dan geen enkele verandering komen in de huidige feitelijke machtsverhoudingen. Hierdoor blijf het in rechte afdwingen van de naleving van mensenrechten, bijvoorbeeld inzake de Paspoortwet, een aangelegenheid die wordt overgelaten aan een uitzonderlijke principiële student of een individueel gedupeerde moeder.
Ook is de adviserende rol die het instituut zou kunnen vervullen om als hoeder van de mensenrechten op te treden een wassen neus, daar de adviezen geen bindende kracht hebben en het instituut in de huidige opzet zelfs niet als onafhankelijke instantie aan te merken valt. De invloed van de minister van Justitie op benoemingen van het personeel, budgettering en bemoeienis met kwesties die het instituut in onderzoek heeft, is te groot om van onafhankelijkheid te kunnen spreken.
Het heeft er alle schijn van dat zowel de magere invulling van het op te richten instituut, als de naamgeving, uitsluitend beogen om de zogenaamde A-status van de VN in de wacht te slepen, zodat Nederland als voldoende hoopt te worden beoordeeld voor deelname aan het International Coordinating Committee of National Institutions for the Protection and Promotion of Human Rights (ICC).
Vrijbit heeft op 11 januari 2010 al een zienswijze [1] hierover aan het ministerie gestuurd over het concept wetsvoorstel en stuurde 5 oktober 2010 onze bezwaren [2] over het wetsvoorstel zoals het er nu ligt aan de Tweede Kamerleden. Onze bezwaren worden gedeeld door o.a. de Raad van State [3] en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) [4]. De beoordeling van het Hoge Commissariaat voor de Mensrechten zal niet veel milder zijn, want dat wil de regering niet openbaar maken. Dat de beraadslaging van de vaste Kamercommissie hierover op 7 oktober jongsleden achter gesloten deuren plaatsvond is hiervoor ook een veeg teken.
Op donderdagavond 28 oktober 2010 organiseert het NJCM een symposium over het nieuw op te richten mensenrechten instituut NIRM. Dan is van 19.30-21.30 in Nieuwspoort Den Haag (wel) iedere burger welkom. Wie wil laten blijken dat een goed werkend onafhankelijk instituut voor de Rechten van de Mens in ons land broodnodig is, kan daar die avond door aanwezig te zijn een signaal over afgeven. Toegang is gratis.
Op 12 november 2010 organiseert het NJCM, samen met de universiteit ook een avond in Leiden over het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens.
Het thema: 60 jaar EVRM van succesverhaal tot zorgenkind?