De ID-plicht bij verkiezingen is een bizarre uiting van het wantrouwen van de overheid die, uitgerekend bij het verkiezen van de vertegenwoordigers van de burgerij, in principe alle burgers van identiteitsfraude verdenkt. Terwijl deze vorm van fraude helemaal niet voorkomt. Zelfs onmogelijk is gemaakt door de stempassen te voorzien van tal van persoonsgegevens en echtheidskenmerken en deze in een gesloten enveloppe aan de kiezer toe te sturen. Waarbij vroeger de voorzitter van het stemlokaal alleen bij eventuele daadwerkelijke verdenking van onrechtmatigheden om identificatie kon vragen.

Deze ID-plicht voedt bovendien een maatschappelijk klimaat van wantrouwen tussen burgers onderling als men het normaal dient te gaan vinden dat ouders, die dienst doen in het stemlokaal, verplicht zijn om de identiteit van hun eigen kinderen aan de hand van dit document te controleren. Net als kinderen hun ouders en buren, vrienden, partners e.d. elkaar.

De aanbeveling aan de staatscommissie- geleid door de voormalige voorzitter van de Kiesraad dhr. Kummeling luidt: ‘Doe een uitdrukkelijk beroep op de overheid om de aanvullende ID-plicht bij verkiezingen af te schaffen.

Met als toelichting de verklarende tekst:

In het kader van het belang van herwinnen van het vertrouwen van de burger in de overheid zou het mooi (en goedkoop!) zijn om eindelijk de nutteloze, belastende, aanvullende ID-plicht bij verkiezingen taf te schaffen. Als voormalig voorzitter van de Kiesraad heeft Vrijbit, zoals bekend al 15 jaar zowel naar de Kiesraad als naar de regering en het parlement gepleit voor het afschaffen van de verplichting dat kiezers- bij deelname aan de verkiezingen met een in gesloten enveloppe verstrekte persoonlijke stempas, voorzien van tal van persoonsgegevens, echtheidskenmerken, middels het tonen van een ( tot 5 jaar verlopen) geldig identiteitsbewijs moeten aantonen dat zij zich niet aan identiteitsfraude schuldig maken. Een probleem wat zich weliswaar via het ronselen van stemmen voordoet, maar zoals het rapport van de Kiesraad ‘Strafbepalingen in het verkiezingsproces- ontstaan, functioneren en toekomst’ aantoonde, op 2 uitzonderingen na in jaren, geen voorkomende vorm van ID-fraude is.

Het bezwaar is uiteraard dat deze aanvullende ID-plicht de ultieme vorm heeft van het ongegronde en geïnstitutionaliseerde wantrouwen tegenover de kiezer. Nota Bene gekoppeld aan waar het hele staatsbestel op rust, namelijk het verkiezen van de vertegenwoordigers van het volk. Bovendien voedt het een maatschappelijk klimaat van wantrouwen tussen burgers onderling als men het normaal dient te gaan vinden dat ouders, die dienst doen in het stemlokaal, verplicht zijn om de identiteit van hun eigen kinderen aan de hand van dit document te controleren. Net als kinderen hun ouders en buren, vrienden, partners e.d. elkaar.

Ook speelt nog het probleem van de rechtsongelijkheid- waar de staatscommissie de aandacht op kan vestigen, dat kiezers die zelf hun stem uitbrengen een geldig ID-bewijs moeten tonen, maar voor het uitbrengen van een volmacht stem een kopie voldoet.

Inmiddels is er maatschappij breed erkenning is ontstaan voor de ontwrichtende werking van het (gerechtvaardigde) wantrouwen van een substantieel deel van de bevolking tegenover de overheid. Het zou dan ook onderhand hoog tijd worden dat politiek Den Haag alles in het werk gaat stellen om dit vertrouwen opnieuw waardig te zijn en te pogen dat te herwinnen.

In brieven aan de minister en aan de leden van de Tweede Kamer heeft Vrijbit hen aangezegd dat ze als vertegenwoordigers van de burgerij daaraan minstens een bijdrage kunnen leveren door het initiatief te nemen om een eind te maken aan het institutionele wantrouwen tegenover iedere kiesgerechtigde. In deze door het doen afschaffen van een wettelijke bepaling die iedere kiesgerechtigde bestempeld als potentieel crimineel die zich voor een ander zou willen kunnen uitgeven. Zoals u weet- de brief immers zelf ondertekende- bleef het standpunt van de Kiesráád, dat men- ondanks de ingebrachte bezwaren van kiezers, bekend via de pv’s van de kieslokalen, en ondanks de brieven van Vrijbit en het eigen onderzoek uit 2015 [noot 4] de Kiesraad hierover geen advies zou mógen uitbrengen.

Vooralsnog wenst de regering niet inhoudelijk te reageren op de redelijke en onderbouwde argumenten van Vrijbit. Inmiddels heeft het ministerie zelfs laten weten iedere volgend brief hierover helemaal niet in behandeling te zullen nemen. De leden van de Tweede kamer brengen het punt trouw nog wel ter kennisgeving in bij de commissievergaderingen, maar zonder dat daar verder aandacht aan wordt besteed.

Vandaar dat we nu – naar te vrezen valt als laatste strohalm- de Staatscommissie vragen om aanbevelingen te doen om deze nutteloze en contraproductief werkende ID-plicht te doen afschaffen.