Opnieuw vertraging invoering vingerafdruk-vrije ID-kaart

Voordat een besluit van de Eerste Kamer kracht van wet krijgt moet het worden gepubliceerd in het Staatsblad. In het onderhavige geval van een rijkswet is daarbij ook nog de afkondiging van een Koninklijk Besluit vereist.

En aangezien de goedkeuring niet in het Staatsblad werd afgekondigd is de Paspoortwetgeving-2009 (vooralsnog) ongewijzigd ook al is het parlement er al 2 weken geleden mee akkoord gegaan. Dat betekent dat de burger de wettelijke basis wordt onthouden om zich op te beroepen voor het verkrijgen van een vingerafdrukloos document en uitvoering van de wens van het Parlement  wordt opgehouden. Navraag leerde dat er geen wetgeving of protocol bestaat aangaande de termijn waarop wetswijzigingen dienen te worden gepubliceerd en dat daar in uitzonderlijke gevallen zelfs wel maanden overheen kan gaan. Sterker nog zelfs als de wetswijzigigen worden gepubliceerd blijft ongewis op welke termijn de (meerdere) wijzigingen van deze Rijkswet [33.440 (R1990)] in werking zullen treden, omdat die niet in de wijzigingsvoorstellen staan vermeld (zie art. XIII en XIV)en dus pas bekend worden gemaakt met de publicatie van het Koninklijk Besluit.

Waarmee het nieuwe jaar 2014 van start gaat met een nieuwe hoofdstuk van de Nederlandse Paspoortaffaires vanwege de constatering dat de regering, die tegen heug en meug de wetswijziging aan het parlement presenteerde, alsnog  de macht in handen blijkt te hebben om goedgekeurde wetswijzigingen domweg niet te laten ingaan.

De gang van zaken vormde weer een leerzame bijspijkercursus voor de leden van Burgerrechtenvereniging Vrijbit, die zelfs op hun vragen over wanneer de wetswijziging gepubliceerd zou worden te horen kregen dat het verboden zou zijn voor burgers om hier navraag over te doen! Ook gaf het een leerzaam inkijkje in de praktijk van de Haagse politiek. Waar, nu het parlement op kerstreces is, niemand minister Plasterk ter verantwoording roept voor het feit dat hij als verantwoordelijke bewindspersoon tegenover de Kamer, de Nationale Ombudsman en de pers ‘begin januari’ noemde als termijn voor het beschikbaar stellen van de nieuwe ID-kaart, terwijl de persvoorlichtster van het ministerie  tegenover de pers alvast een optie neemt op verder uitstel met de uitlating dat het ‘mogelijk pas in februari 2014’ zal worden. ( NB vragen ter opheldering door Vrijbit werden door de persvoorlichter onbeantwoord gelaten).

Wederom verwarring datum van ingang

Hoe dan ook , de vingerafdrukvrije ID-kaart is dus begin 2014 nog steeds niet beschikbaar en lijkt opnieuw vertraagd te worden. En opnieuw leidt dit tot verwarring bij betrokken burgers en in de pers omdat er ten onrechte van uit wordt gegaan dat de ID-kaart verkrijgbaar zou zijn vanaf het moment dat op 17-12-2013 de wetswijziging werd goedgekeurd of in elk geval enkele dagen daarna in verband met de termijn die nodig is voor publicatie in het Staatsblad. Anderen- waaronder zijn partijgenoten in de Tweede Kamer lieten weten er op grond van uitlatingen van de minister vanuit te kunnen gaan dat de kaart per 1 januari 2014 beschikbaar zou komen. Weer anderen menen uit de officiële bekendmakingen van de overheid op te kunnen maken dat de kaart per 6 januari is aan te vragen omdat dan de Wet Basisregistratie Personen in werking treedt en de aankondiging daarvan vermeldt: ‘ De Wijziging van de Paspoortwet in verband met onder meer de status van de Nederlandse identiteitskaart (33 440) volgt deze datum,aangezien de Eerste Kamer akkoord is gegaan. Lees…

Maar het eerlijke antwoord is dat niemand zicht lijkt te hebben op de daadwerkelijke gang van zaken, omdat deze tussen de semi zelfstandige afdeling van het ministerie BZK, het Agentschap BPR, en fabrikant Morpho wordt bekokstoofd.

Regie in handen van fabrikant Morpho

Minister Plasterk heeft vanaf het moment dat de Nationale Ombudsman hem per brief op 4-9-2013 liet weten dat het beleid ten aanzien van (gewetens)bezwaarden tegen het gebruik van biometrie, onfatsoenlijk was, volgehouden dat de invoering van de vingerafdruk-vrije ID-kaart puur afhankelijk was van het feit of de Eerste Kamer nog in 2013 hier goedkeuring aan zou verlenen. De technische voorbereidingen voor de uitvoering waren naar zijn zeggen op 18 september 2013 daartoe al opgestart. Lees…

Maar nu het ministerie weer heeft weten te bewerkstelligen dat de afname van vingerafdrukken van zoveel mogelijk burgers kost wat kost wordt doorgezet blijkt de parlementaire besluitvorming niet bepalend . Opnieuw wordt, door het nalaten van de publicaties, vrij baan gegeven aan het Frans-Amerikaanse defensie-security bedrijf Morpho dat de regie in handen heeft van het (doorgaan met) het opzetten van een systeem waarbij de biometrische data van alle burgers worden verzameld.

Morpho

Hoewel de technische aanpassing van de vingerafdrukloze ID-kaart er uitsluitend uit bestaat dat in de programmatuur van de aanvraag van ID-kaarten de eis tot afgifte van vingerafdrukken dient te vervallen en bij het aanmaken van de documenten de data niet meer hoeven te worden opgeslagen in de RFID-chip, zou fabrikant Morpho technisch na maanden voorbereiding nog steeds niet in staat zijn om vingerafdrukloze ID-kaarten te leveren.

Dit bedrijf, dat contractueel van de Staat de gehele technische uitvoering van het aanvraag- en uitgifte proces voor 11 jaar in handen kreeg(lees…),heeft daar kennelijk maanden voor nodig. Ook het instrueren van de uitvoerende ambtenaren op Burgerzaken lijkt dit keer een stuk ingewikkelder dan toen ze bij de invoering in 2009 via de verspreiding van een CD-rom hierover instructies ontvingen.

Welke rekening de overheid voor al die maanden ‘bijwerk’ zal worden gepresenteerd laat zich raden. Uitgaande van de veronderstelling dat men deze extra werkzaamheden niet zal verdisconteren met de kosten die in rekening worden gebracht voor het onderzoek aangaande paspoort-en ID-kaart verstrekking- waar men in de contracten totaal de vrije hand in kreeg- begint het naar onze inschatting een lucratieve bijverdienste te worden voor Morpho om telkens regelingen inzake het gebruik van biometrie na het afschaffen van onderdelen uit de Paspoortwet,  technisch weer teniet te doen. Het bedrijf zag immers ook al kans om anderhalf jaar uit te trekken om de tussentijds gewijzigde opslagtermijn van de vingerafdrukken in de overheidsdatabases ‘niet opvraagbaar’ te maken en vervolgens nog ruim een jaar uit te trekken voordat men technisch ook de ‘inlog’ en residu gegevens – waaruit de data te reconstrueren vielen, uit het reisdocumentensysteem te verwijderen. (bron…)

Voorgeschiedenis

Belofte stoppen april 2011

Op 26 april 2011 zou gestopt worden met de registratie van vingerafdrukken involge de Paspoortwet uit 2009. Dat liet toenmalig minister van BZK Donner (CDA) per brief aan de Tweede Kamer weten toen de regering er niet langer onderuit kon dat de registratie van vingerafdrukken, vanwege de grootschalige foutmarges, absoluut onbruikbaar waren voor de identificatie of verificatie doeleinden waarvoor ze verzameld werden. NB Dit was de regering al bekend voordat de vingerafdrukken vanaf 21 september 2009 verplicht werden gesteld voor het aanvragen van paspoorten of ID-kaarten. Maar via de truc om de gemeentes opdracht te geven om standaard de data niet te verifiëren, was dit in brede kring nauwelijks opgevallen totdat de Kamer op 19 april 2011 een expertmeeting organiseerde waarbij alle deskundigen op rij zich vernietigend uitspraken over de Paspoortwet en gemeentes harde cijfers presenteerden over de 20-25% foutmarges bij 1 op 1 verificatie die zij tegen de rijksinstructies in, wel hadden doen plaatsvinden.

Daags na deze toezegging krabbelde de minister terug op zijn ferme uitspraken in de Kamer en tegenover de landelijke pers. Er zou pas gestopt kunnen worden met de vingerafdrukregistratie voor de identiteitskaart als daarvan de wettelijke status was veranderd, hetgeen enige tijd zou vergen omdat voor het uitgeven van een nationale ID-kaart  een wijziging van de Rijkswet noodzakelijk was. En voor paspoorten zou men doorgaan met de afname van 2 vingerafdrukken ( was 4) zolang dat op grond van de EU Verordening  verplicht was.

Dat de bescherming van de buitengrenzen van de EU niet gebaat is met de uitgifte van reisdocumenten met foute data, waar de EU Verordening op ziet, werd gemakshalve buiten beschouwing gelaten. Evenals het feit dat het strijdig is met internationale en Nederlandse wetgeving betreffende de bescherming van persoonsgegevens om onjuiste data op te slaan.

Uitstel wetswijziging

Toen minister Donner – op niet onomstreden wijze- vice voorzitter werd van de Raad van State (zie…)bleek deze instantie zowel qua advisering als qua bestuursrechtspraak, uiterst bedreven om te voorkomen dat er maatregelen getroffen werden voor burgers die -  om principiële en/of om veiligheidsredenen-  geen gevolg wilden geven aan de wettelijke verplichting  waarvan de ‘zo snel mogelijk beloofde’ wetswijziging werd opgehouden door de partijgenoot en opvolger van Donner, minister Spies. Pas op 13 oktober 2012 werd de wetswijziging aan de Kamer aangeboden, wetende dat het hier gaat om een wijziging van een Rijkswet waarvan bekend is dat deze veel meer tijd vergt dan een reguliere wetswijziging zodat op zijn vroegst pas in 2013 vingerafdrukvrije ID-kaarten verkrijgbaar zouden kunnen worden.

Dat de overheid zo door kon gaan met het opeisen van vingerafdrukken van iedereen die na het verlopen van de geldigheidsdatum een nieuw document moest aanvragen, is er eind 2013 in geresulteerd dat gezien de (huidige) geldigheidsduur van 5 jaar slechts een heel klein deel van de bevolking nog over een geldig vingerafdrukvrij paspoort of ID-kaart kan beschikken wat vóór 21-9-2009 werd uitgegeven.

Geen enkele bezwaarde tegen het gebruik van biometrie voor de uitgifte van deze documenten kan daarnaast nog over een geldig document beschikken omdat de gechipte biometrische documenten  vanaf 26-8-2006 werden ingevoerd en de Paspoortwet ( ondanks aanbevelingen daartoe in het onderzoeksrapport van Prof. Bekker) nog steeds niet voorziet in het wettelijk recht van de burger op een alternatief (waarbij onomstotelijk kan worden vastgelegd dat het document aan de juiste persoon is verstrekt) in geval van (gewetens)bezwaar.

Vervolg

Gevolg van de nieuwe vertraging is in de eerste plaats uiteraard dat de noodsituatie van de volhardende ‘vingerafdruk-weigeraars’ steeds nijpender wordt en dat steeds meer burgers ondanks hun grote bezwaren daartegen toch maar over stag gaan om hun vingerafdrukken af te staan omdat ze het leven zonder geldig identiteitsbewijs niet langer kunnen volhouden.

Het parlement kan na het kersreces opnieuw de minister om opheldering vragen over de gang van zaken, en na anderhalf jaar oponthoudt eindelijk toch maar eens de motie in dienen die de PvdA al voorjaar 2012 toezegde onder minister Spies, om alsnog een tijdelijke voorziening af te dwingen.

En de boer…. Hij ploegde voort