Burgers die hun biometrische gegevens niet willen afstaan bij de aanvraag van een paspoort of een identiteitskaart ondervinden grote problemen, zo stelt de Nationale ombudsman Alex Brenninkmeijer in een brief van 4 september 2013 aan minister Plasterk. Deze principiële weigeraars kunnen vaak de meest simpele zaken niet regelen door het ontbreken van een geldig identiteitsbewijs: ziekenhuisbezoek, post en pakketjes ophalen bij een postkantoor, het openen van een bankrekening, reizen naar het buitenland, stemmen, et cetera. Ook loopt deze groep elke dag het risico te worden beboet of opgepakt voor het niet kunnen tonen van een geldig identiteitsbewijs
De Ombudsman merkt op dat de groep van principiële weigeraars, verenigd in de organisatie Vrijbit, al geruime tijd aandringt op een tijdelijke voorziening, in afwachting van de uitkomst van tal van nationale en Europese juridische procedures (zie ook het persbericht). Daarom betoogt Brenninkmeijer dat de overheid de plicht heeft om deze ‘ongedocumenteerde’ burgers op korte termijn een oplossing te bieden. ‘Zeker nu ook de overheid zelf heeft geconstateerd dat er diverse haken en ogen aan de opname en opslag van biometrische gegevens zitten, acht ik het niet behoorlijk om deze principiële weigeraars in de kou te laten staan, in afwachting van een uitspraak van de rechter’ zo schrijft hij.
De minister zelf stelde nog op 14 augustus in een door het agentschap BPR opgestelde brief (afwijzing 14-8-2013) aan Vrijbit dat hij geen tijdelijke oplossing zou kúnnen treffen ‘omdat de EU Verordening daar geen mogelijkheid voor open laat’. Deze stelling is apert onjuist, omdat de tekst van de Verordening letterlijk vermeldt dat deze niet ziet op 1-jarige documenten. Daarom mogen we hopen dat de ombudsman de minister weet te overtuigen dat hij het bij het verkeerde end heeft. En dat hij beter doet zich te baseren op de mogelijkheden die hij en de burgemeesters hebben op grond van de Paspoortwet en de Paspoortuitvoeringsregeling om uitzonderingen te maken.
De landelijke pers, tot voor kort in grote getale ervan overtuigd dat er conform de uitspraken van voormalig minister Donner in april 2011 allang geen vingerafdrukken meer worden opgeëist, is door de brief van de ombudsman in elk geval wakker geschud.
Van de leden van de Tweede Kamer, die een afschrift van de brief ontvingen, mag hoe dan ook verwacht worden dat zij de minister houden aan de belofte van zijn voorganger, minister Spies, dat er uiterlijk op 1 oktober 2013 ‘vingerafdrukvrije ID-kaarten beschikbaar zouden worden gesteld. (A.O Tweede Kamer 15-5-2013)
En hopelijk gaan de leden van het parlement, waar de paspoortwetswijziging al bijna een jaar op behandeling wacht, zich eens realiseren dat de burger van hen mag verwachten dat zij hun controlerende taak zodanig opvatten dat zij de minister duidelijk maken dat deze wetswijziging zodanig dient te worden aangepast aan de wens van de voltallige Tweede Kamer betreffende de centrale opslag van de paspoort/IDkaart gegevens. Namelijk dat het inrichten van één Centrale 7 daags/24uurs on-line reisdocumentenadministratie voor justitieel gebruik, zoals nu in de wet voorzien, bij wijziging formeel uit de wet dient te worden geschrapt.
En misschien is er ook nog een parlementslid te vinden die aan zou willen geven dat, waar de wetswijziging beoogt om de status van de ID-kaart te wijzigen, het verstandig is om de wettelijke regeling voor paspoorten en Nederlandse identiteitskaarten in aparte wetgeving te regelen. In plaats van zoals het voorstel nu voorligt de ID-kaarten de status van internationale reisdocumenten te ontnemen, maar wel te blijven onderbrengen in de Paspoortwet betreffende internationale reisdocumenten. N.B. Met nationale ID-kaarten mogen EU burgers vrij binnen het Schengengebied reizen ook al zijn dat formeel geen reisdocumenten.