Rechtszaken tegen Paspoortwet stilgelegd
Op 28 september 2012 maakte de Raad van State bekend dat alle rechtszaken in Hoger beroep tegen de Paspoortwet voor lange periode worden stopgezet. Men gaat daar pas weer mee verder als het EU Hof van Justitie in Luxemburg zich heeft uitgesproken over de (prejudiciële) vraag of de EU Verordening die aan de Paspoortwet ten grondslag ligt wel als rechtmatig moet worden beschouwd.
Dat de hoogste bestuursrechter gezien de vragen over mogelijke onrechtmatigheid inmiddels ook blijkt te twijfelen aan de rechtmatigheid van de EU Verordening is op zich als verheugend teken van mogelijk voortschrijdend inzicht te beschouwen.
Maar voor alle burgers die weigeren om hun vingerafdrukken af te geven en te laten opslaan in een op afstand uitleesbare RF-ID chip van de paspoorten/ID-kaarten betekent het in de praktijk dat de overheid voorlopig gewoon door gaat met het opeisen van vingerafdrukken èn dat de burger hiertegen geen effectief juridisch middel ter beschikking staat. Men kan zich immers niet verweren tegen de onrechtmatige eis, niet tegen het feit dat de overheid weigert gebruik te maken van de uitzonderingsmogelijkheid die de paspoortuitvoeringsregeling PUN biedt voor het verstrekken van 1-jarige documenten, en bovendien wordt de gang naar de hoogste internationale rechter inzake mensenrechtenschendingen geblokkeerd zolang de hoogste bestuursrechter geen uitspraak doet.
Framing Paspoortwetswijzigingsvoorstel
Diezelfde vrijdag 28 september kwam het ministerie naar buiten met het bericht dat de ministerraad heeft ingestemd met het indienen van een wetswijzigingvoorstel voor de Paspoortwet.
Dit wordt als nieuws gepresenteerd, terwijl in april 2011 toenmalig minister Donner de Kamer toegezegde dat dit wetsvoorstel zo snel mogelijk zou worden vervaardigd en hij de Eerste Kamer in november 2011 verzekerde dat dit uiterlijk vóór de eerste helft van dit jaar aan de Tweede Kamer zou worden aangeboden. en er intussen wel tijd is gevonden voor diverse wijzigingen van de Paspoortwetgeving. Het echte nieuws was dus dat er nog steeds geen wetswijzigingsvoorstel was ingediend, en dat de vingerafdrukregistratie anderhalf jaar nadat gebleken was dat deze gegevens totaal onbruikbaar zijn voor identificatie, onverminderd zou doorgaan! Lees…
De landelijke pers nam echter weer- net als anderhalf jaar terug - aan dat het afschaffen van vingerafdrukken voor de ID-kaart er nu dan toch echt van gaat komen. Opnieuw werden felicitaties gestuurd aan diverse 'vingerafdrukweigeraars'en gingen burgers in de veronderstelling dat er geen vingerafdrukken meer opgeëist werden voor een ID-kaart tevergeefs zo'n document proberen aan te vragen.
Bij het Agentschap BPR, de afdeling van het ministerie van Binnenlandse Zaken die zich met de basisregistratie van personen en de paspoort/ID-kaart bezig houdt, lachte men inmiddels in het vuistje over deze geslaagde afleidingsmanoeuvre waarmee vlak voor het weekend de aandacht van pers en politiek werd afgeleid van het feit dat de maandag erop alle opgeslagen vingerafdrukken uit de gemeentelijke databases verwijderd zouden dienen te zijn.
Toegezegde verwijdering vingerafdrukken uit gemeentelijke databases niet gerealiseerd
Uiterlijk 1 oktober 2012 zouden alle vingerafdrukken uit de gemeentelijke databases zijn verwijderd. Alleen van personen die een document aanvroegen zouden de vingerafdrukken tot de uitgifte ervan 'voor korte tijd' blijven opgeslagen. Bij navraag van Burgerrechtenvereniging Vrijbit gaf het ministerie toe dat slechts in 100 gemeentes een update was geïnstalleerd waarmee de dataopslag verwijderd KAN worden. Maar wanneer er daadwerkelijk gebruik werd gemaakt van dit verwijdersysteem en in hoeverre de data effectief verwijderd waren was het ministerie niet bekend. Evenmin had men informatie over het verwijderen van de log-gegevens. Waarbij opgemerkt dient te worden dat de burgers dus weer bedonderd werden over het vernietigen van hun biometrische dataopslag in de administratie. Terecht kan men daarmee stellen dat van al diegenen waarvan de vingerafdrukken momenteel niet verwijderd zijn, dit een onrechtmatige opslag vormt waarvoor de gemeentelijke overheid samen met de Rijksoverheid verantwoordelijkheid draagt.
Overigens laat dit laakbare gedrag van de overheid en de daaraan gekoppelde aansprakelijkheidskwestie onverlet dat men er niet van kan uitgaan dat bij een effectieve verwijdering van de data uit de reisdocumentenadministratie de data per definitie ook echt vernietigd zijn omdat zowel de fabrikant als veiligheids- als inlichtingendiensten de bevoegdheid hebben om vóór de verwijdering bij uitgifte van deze data een schaduwbestand aan te leggen.
Wetswijzigingsvoorstel Paspoortwet
Op 13 oktober 2012 is het voorstel tot wijziging van de RIJKs Paspoortwet (33 440 (R 1990) aangeboden aan de Tweede Kamer en sinds 19 oktober is dit voor iedereen raadpleegbaar. Het voorstel ging vergezeld met een Memorie van Toelichting van minister Spies en de publicatie van het negatieve advies van de Raad van State wat al op 6 juli 2012 was uitgebracht.
De langverwachte wetswijziging blijkt een broddelwerkje te zijn waarin vooral aandacht wordt besteed aan het voorstel om de geldigheidstermijn van een deel van de documenten niet meer hetzelfde te houden. Hiermee denkt het kabinet enige miljoenen te kunnen bezuinigen en wordt de afnemende veiligheid voor de burger die erdoor kan ontstaan terzijde geschoven omdat de burger de service zou waarderen dat men niet iedere 5 jaar een nieuw document hoeft aan te vragen( mits men geen kinderen heeft). Ook is er uitgebreid aandacht voor het voorstel om de bevoegdheden van buitenlandse consulaten over te hevelen naar de minister van Buitenlandse Zaken. Voor de manier waarop de noodwet ter financiering van de ID-kaart ( waarvoor de regering wel in no-time de wet kon aanpassen najaar 2011) in de Paspoortwet op te nemen.
En ten slotte is er dan het langverbeide voorstel om de juridische status van de ID-kaart te wijzigen en daar in de toekomst geen vingerafdrukken meer voor op te eisen. Wat betreft het kunnen reizen met de ID-kaart verandert er niks trouwens, voor het veranderen van de juridische status is het alleen wel nodig om in tal van identificatieverplichtingen het woord 'reisdocumenten' te veranderen door reisdocument of ID-kaart'. (iets wat trouwens pas in het voorstel werd verwerkt nadat de Raad van State de minister erop had gewezen dat in haar voorstel geen rekening werd gehouden met het feit dat als de ID-kaart van status veranderde deze volgens de huidige tekst van o.a. de Wet op de Uitgebereide ID-plicht geen geldig document zou vormen ter identificatie !)
In het wetswijzigingsvoorstel blijkt de regering gelukkig wel te hebben afgezien van de plannen om in de op afstand uitleesbare RF-ID chip van de ID-kaart een elektronische handtekeningfunctie in te bouwen.
Maar verder wordt er met geen woord gerept over de mogelijkheid om de chip van de documenten beter te beveiligen tegen identiteitsdiefstal door de houder een met een 'pinpas vergelijkbare- toegangsvergrendeling' ter beschikking te stellen. Ondanks het feit dat in de rechtszaken inmiddels al jaren uitdrukkelijk aan de orde wordt gesteld dat op deze wijze de burger zelf de regie over de data in het document in handen kan worden gegeven, houdt de minister vast aan de constructie dat men een op afstand uitleesbare RF-ID chip wil blijven gebruiken. In het voorstel valt daarbij op dat enerzijds de minister toegeeft dat van alle veiligheidskenmerken uitgerekend de elektronische opslag als het meest kwetsbaar voor diefstal en manipuplatie moet worden beschouwd volgens alle experts, maar dat ze vasthoud aan het adagio van haar partijgenoot voormalig staatsecretaris Bijleveld (CDA) die de huidige Paspoortwet indiende dat de beveiliging nooit afdoende kan zijn maar het voldoen aan de EU veiligheidsvoorschriften dient te worden beschouwd als een zo goed mogelijke beveiliging.
Hoewel de Tweede Kamer als begin 2011 heeft laten weten dat men Kamerbreed wenst af te zien van de opzet binnen de huidige Paspoortwet, tot inrichting van één Centrale 7daags/24 uurs- on-line Staats databank, is hiervan in het voorstel tot wijziging van de wet niks terug te vinden. Hetgeen ook geldt voor de ( nog niet in werking getreden)clausule van de Paspoortwet waarbij de bevoegdheden voor direct gebruik van de reisdocumentenadministratie door politie en justitie worden verruimd.
Wat ook geheel ontbreekt is een voorstel tot het scheppen van een mogelijke ' uitzonderingspositie voor mensen die om welke reden dan ook bezwaar hebben tegen het gebruik van biometrie voor reis- en identificatiedocumenten'. Dat betekent dat in het huidige voorstel wordt vastgehouden aan de kwalijke gang van zaken dat strijdig met alle nationale en internationale rechtbeginselen er voor gewetensbezwaarden altijd bij algemene regelgeving een uitzonderingsmogelijkheid op grond van levensovertuiging zou behoren te zijn. Bovendien breekt de minister, op de valreep van haar demissionair ministerschap, hiermee ook glashard de belofte aan de Tweede Kamer dat zij alle aanbevelingen van het rapport Bekker(waarin dit letterlijk als aanbeveling staat) zou overnemen.
Vandaar dat we het voorstel op geen enkele manier als serieus doorwrocht wetswijzigingsvoorstel kunnen beschouwen, maar als broddelwerk bestempelen wat doorborduurt op de manier waarop de vorige Paspoortwetgeving zonder goede onderbouwing en zonder democratische besluitvorming, en zonder acht te slaan op iedere waarschuwing in zake de bezwaren en gevaren van het gebruik van biometrie en wijze van administratie van de data, door het parlement werd gejast.
De conclusie lijkt daarmee gerechtvaardigd dat de Rijkswetswijziging- waarvoor op zijn snelst toch al snel minstens een jaar moet worden uitgetrokken, bij een zorgvuldiger behandeling door het parlement naar verwachting langer dan een jaar op zich zal kunnen laten wachten.
Dat roept de vraag op naar de diepere bedoeling van de bewindspersonen die na anderhalf jaar teuten met een gammel wetswijzigingsvoorstel komt, dat wij als vrijwilligersorganisatie zelfs nog wel in wat verloren uurtjes in elkaar hadden kunnen knutselen.
Het feit dat de minister, geheel in lijn met haar voorganger samen met deze nu vanuit zijn positie de Raad van State, star vasthouden aan de insteek dat de regering geen enkele mogelijkheid ter beschikking zou staan om op voorhand van de wetswijzigingsnelle te stoppen met de verplichte vingerafdrukopname, vormt voor gewetensbezwaarden- die het leven onmogelijk wordt gemaakt enkel en alleen omdat ze willen dat de overheid hun fundamentele rechten respecteert- een trap na van het CDA.
Een trap onder de gordel zelfs, omdat de Kamer op het verkeerde been wordt gezet met de suggestie dat waar men geen wettelijke mogelijkheden ziet om op voorhand van de wetswijziging een algemeen geldende regeling te treffen om de vingerafdrukopname voor ID-kaarten stop te zetten, wet-en regelgeving eveneens geen mogelijkheid zouden bieden voor het maken van uitzonderingen op individueel nivo.
Dat laatste vond de fractiewoordvoerdster van de VVD in de Tweede Kamer weer niet zo'n goed idee, maar hopelijk verandert deze, en met haar de leden van de andere fracties, wat dat betreft op pragmatische gronden toch van inzicht in het besef dat van gewetensbezwaarden in deze omstandigheid niet gevergd kan worden dat ze nog zeker een jaar of langer zullen moeten leven zonder gebruik te kunnen maken van reguliere medische zorg en bedrijven naar de knoppen gaan( om slechts twee saillante voorbeelden te noemen die het gevolg zijn van het moeten afgeven van lichaamseigen data waar de overheid zelfs geen enkel belang bij heeft).
De PvdA heeft als nieuw beoogde coalitiepartner wellicht ook een iets creatievere kijk op de mogelijkheden om op voorhand van de hele discussie over allerlei zaken die de Paspoortwet betreffen, de statusverandering van de ID-kaart inclusief het vingerafdruk-vrij maken ervan uit de huidige wetswijzigingsvoorstel te lichten en aan de behandeling daarvan voorrang te verlenen zonder dat deze wijziging afhankelijk wordt gemaakt van allerlei ander zaken ( die vervolgens naar verwachting allemaal alsnog weer gewijzigd moeten gaan worden zodra de EU Commissie en het EU Hof van Justitie tot de conclusie komen dat met het invoeren van vingerafdrukken en opslag daarvan in een fraudegevoelig opslagmedium de veiligheid van het Schengengebied niet wordt bevorderd en de privacy van de burgers onnodig wordt aangetast.
Aanvulling TOCH WEER rechtszaak tegen de Paspoortwet