Toelichting bezwaren

Bezwaarden tegen de biometrisch gechipte paspoorten en ID-kaarten betogen al jaar en dag dat het strijdig is met de fundamentele mensenrechten om onschuldige burgers te dwingen tot het afstaan van hun biometrische (zijnde door automatische systemen te detecteren unieke lichaamskenmerken). De opslag van deze gegevens in de huidige gemeentelijke databanken, bij de fabrikant van de documenten en opslag in de op afstand uitleesbare chip van de documenten wordt daarbij als onaanvaardbaar risico voor de burger beschouwd.

De overheid zal met het opslaan van een compleet pakket persoonsgegevens in een nationale monsterdatabank dat risico, voor de burgers en voor de samenleving als geheel, exponentieel vergroten.

Zo’n databank is immers niet 100% te beveiligen tegen toegang door onbevoegden, in concreto voor zowel kwaadwillende derden uit criminele circuit als voor buitenlandse mogendheden. Dat iedere databank gehackt kan worden of gecorrumpeerd door gebruikers van binnen uit mag anno 2022 ons inziens als bekend worden verondersteld. Maar ook via de in 2021 aan de ID-kaart toegevoegde DigiD inlogfunctie (e-functionaliteit) kunnen persoonsgegevens in verkeerde handen komen.

Daarnaast vormt het voor al die miljoenen burgers ook een onoverzienbaar gevaar dat zo’n databank (via bevraging) gebruikt kan worden door opsporingsdiensten en integraal ter beschikking staat voor inlichtingen-en veiligheidsdiensten. Welk risico alleen mar groter wordt door de mogelijkheden om met een druk op de knop de gegevens uit te kunnen wisselen met andere overheid - en semi overheidsorganisaties.

Bijvoorbeeld koppeling van de data via de Basisregistratie personen (BRP) als een van de 10 Stelselvoorzieningen die door alle overheidsinstellingen verplicht en zonder nader onderzoek, worden gebruikt bij de uitvoering van publiekrechtelijke taken. Of via de pogingen om via (een bij de Eerste Kamer voorliggend wetsvoorstel) de super SYRi wet (WGS 35.447/ SyRI-2.0) gegevensuitwisseling tussen samenwerkingsverbanden (waaronder ook private partijen) te legaliseren.

Invoering voorkomen

Hoewel de overheid via een jarenlang lopend samenwerking programma ‘Verbetering Reisdocumenten Stelsel (VRS) genaamd, geprobeerd heeft om de geesten in allerlei overheidsorganisaties rijp te maken voor het invoeren van de Centrale databank, is het nog geen gelopen race.

• De Tweede Kamer heeft zich in 2011 immers zich al uitgesproken tegen zo’n Centrale databank,
• In 2012 liet toenmalig minister van BZK (Spies) de Kamer weten af te zien van invoering. (zie kamerstukken 26-04-2022 no 25764,no46  en verslag AO 15-05-2012
• In alle nationale rechtszaken tegen de Paspoortwet kwam al aan de orde dat een dergelijke databank in strijd zou zijn met het EVRM en Handvest van de EU,
• Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft in december 2021 in de uitspraak Willems nog aangegeven dat tegen de invoering van een dergelijke databank klachten ingediend kunnen worden,
• Tal van wetenschappers hebben vanaf 2009 de regering en het parlement gewaarschuwd over de onwenselijkheid van de Centrale opslag omdat dergelijke centrale opslag van biometrische gegevens niet noodzakelijk is en de mogelijkheid creëert dat burgers geautomatiseerd en heimelijk geïdentificeerd kunnen worden op basis van sporen die zij dagelijks op vele plaatsen achterlaten. (Zie Open brief Tilt getekend door Drs. Annemarie Sprokkereef, Research fellow regulation of biometrics, Universiteit van Tilburg, dr. Ronald Leenes, Universitair hoofddocent, Universiteit van Tilburg, prof.dr. Bart Jacobs, Universitair hoogleraar computerbeveiliging, Radboud Universiteit Nijmegen, dr. Raymond Veldhuis, Universitair hoofddocent, Universiteit van Twente, Max Snijder, voorzitter van het European Biometrics Forum)
• Invoering gaat ook lijnrecht in tegen de intentie van de Algemene Verordening Persoonsgegevens (al denkt de overheid met niet onderbouwde frases als ‘openbare of nationale veiligheid’ of ‘groot maatschappelijk belang’ inbreuk te mogen maken op het recht op bescherming van het privéleven volgens het EVRM.

Toch hebben noch de stoet ministers die de afgelopen jaren verantwoordelijk waren voor de Paspoortwetgeving, noch de leden van de Tweede kamer gevolg gegeven aan de herhaaldelijke verzoeken van Vrijbit om de clausule van de Centrale database uit de Paspoortwet te verwijderen.

En zoals we bij talloze andere wetsvoorstellen al jaren zien dat belangrijke wetsvoorstellen de dag voor het reces door de Kamer worden gejast, durven we wel te voorspellen dat het kabinet zal proberen om op 8 juli de wetswijziging goedgekeurd te krijgen door de Tweede Kamer.

Tenzij er een krachtig tegengeluid komt vanuit het maatschappelijk middenveld en tenzij de Tweede Kamerleden zich wensen te verdiepen in de materie en durven vast te houden aan hun eerdere standpunt.

Voorgeschiedenis

Na alle negatieve publiciteit en opgestarte rechtszaken tegen de invoering van de Paspoortwet in 2009, toen de afgifte van vingerafdrukken verplicht werden gesteld, besloot politiek Den Haag om voorlopig toch maar niet ook gelijk dit complete pakket aan persoonsgegevens onder te brengen in het beoogde nationale Centrale overheidsregister, de Centrale 7/24 uurs bevraagbare online databank. De regering noch de Tweede Kamerleden bleken echter, ook na herhaaldelijke verzoeken daartoe van (o.a.) Vrijbit niet van zins om de clausule over deze centrale massaopslag van biometrische gegevens van de gehele bevolking, uit de Paspoortwet te verwijderen. De passage bleef als ‘slapende clausule’ gehandhaafd, om zodra zich de gelegenheid zou voordoen deze alsnog te activeren.

Toen het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) eind 2021 en beging 2022 uitspraak deed in de Paspoort en ID-kaart zaken en besloot om de klachten tegen de grootschalige opslag van biometrische gegevens van onschuldige burger door de overheid niet ontvankelijk te verklaren, zag de regering haar kans schoon om opnieuw een poging te doen voor het inrichten van de bulkopslag van biometrische persoonsgegevens in een centrale, 7/24 uurs bevraagbare online biometrische Staats Databank.

De publicatie van de internetconsultatie hierover, viel (geheel toevallig?) samen met het vrijgeven van de laatste documenten voor het WOB-verzoek dat Vrijbit had gedaan naar de gang van zaken aangaande de herinvoering van de eis tot afgifte van vingerafdrukken voor het aanvragen van de nationale Identiteitskaart.

De tekst van de internetconsultatie dat de gegevens op een veiligere manier(worden) bewaard, met de waarborgen die de privacywet voorschrijft zet burgers op het verkeerde been. Wat zeker ook geldt voor de begeleidende tekst die vermeld dat de Pasfoto’s, vingerafdrukken en handtekeningen voor identiteitskaarten en paspoorten op een centrale plek gaan worden opgeslagen. Dit is wel heel erg bezijden de waarheid, aangezien niet de pasfoto’s, maar de digitale scan die van deze foto’s wordt gemaakt wordt opgeslagen in de Databank en de op afstand uitleesbare chip van de documenten. Waarmee het puur misleidende informatie betreft aangezien bij de afbeelding van de pasfoto’s fysieke controle kan plaatsvinden naar de authenticiteit van het document en identiteit van de documenthouder. Terwijl de hele opzet van de online databank nou juist is dat de digitale gezichtsscan die opgeslagen wordt geschikt is voor automatische identificatie door gezichtsherkennende software.

Naast de inhoudelijke kritiek op het wetsvoorstel dienen er ook tegen deze manipulatieve informatieverstrekking protesten ingediend te worden bij het ministerie. Vrijbit dient hier in elk geval een formele klacht over in en zal hierover de Tweede en Eerste Kamerleden informeren.

Documenten

Voor huidige Paspoort wettekst zie: https://wetten.overheid.nl/BWBR0005212/2021-08-02

Paspoort wijzigingsvoorstel

IAK vragen en antwoorden

Voor de internetconsultatie inclusief de reactie van Vijbit: zie https://www.internetconsultatie.nl/biometrischegegevenspaspoortwet/b1

Contact

Wie nader over deze zaak wil overleggen of specifieke informatie wil krijgen over wat er vanaf de memorie van toelichting bij de wetswijziging in 2009 al over de Centrale databank is gecommuniceerd, en in de dossiers van de ‘vingerafdrukweigeraars’ al is ingebracht, kan contact opnemen met het bestuur van Burgerrechtenvereniging Vrijbit

Via e-mail Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Of schriftelijk naar Kruisweg 32, 3513CT in Utrecht