Toon items op tag: overheidscontrole

update 31-03-2023

Op 13-03-2023 werd Vrijbit, op grond van ondeugdelijke aannames en ongemotiveerde redenen het besluit meegedeeld dat de minister besloten had om de aanvullende ID-plicht bij verkiezingen te handhaven. Op 30-03-2023 diende Vrijbit hier een onderbouwd bezwaar tegen aan en verzocht vervolgens de Tweede Kamer om via het parlement de minister te dwingen een eind te maken aan de doelloze en contraproductieve aanvullende ID-plicht waarmee alle kiesgerechtigde burgers, zonder dat daar enige redelijke verdenking voor bestaat, als potentiële identiteitsfraudeurs/criminelen worden behandeld.

Al sinds 2009 voert Vrijbit actie tegen de toen ingevoerde aanvullende ID-plicht bij verkiezingen. Zie ook chronologisch overzicht vanaf 2009  

Ook dit jaar heeft Vrijbit opnieuw aan de minister van BinZK en leden van de Tweede Kamer gevraagd om deze aanvullende ID-plicht, als geïnstitutionaliseerd wantrouwen tegenover de kiezer, te laten vervallen. Ook stellen we wederom voorbeeldbrieven aan de Kiesraad en voor in het stemlokaal beschikbaar voor kiezers om hun bezwaar kenbaar te maken. Namelijk het bezwaar dat iedereen, ondanks het aanbieden van een stempas die voorzien is van tal van persoonsgegevens en echtheidskenmerken, met een ( tot 5 jaar verlopen) identiteitsbewijs moet aantonen dat men zich niet voor een ander uitgeeft.

Waardoor ouders, die dienst doen in het stemlokaal, verplicht zijn om de identiteit van hun eigen kinderen aan de hand van dit document te controleren. Net als kinderen hun ouders en buren, vrienden, partners e.d. elkaar.

Stem WIJS voor de nieuwe samenstelling van de Eerste Kamer & protester mee tegen de ondoelmatige en beledigende aanvullende ID-plicht bij verkiezingen. ( met update 16-3-2015)

Op 29-09-2023 start de behandeling van de rechtszaak tegen de NZa vanwege de verplichte aanlevering van medische persoonsgegevens via de HONOS+ vragenlijsten, waarmee de NZa een databank met mentale profielen van alle GGZ-cliënten creëert.

De zitting staat gepland van13:30 – 16:00 uur in de rechtbank Midden-Nederland, Vrouwe Justitiaplein 1 te Utrecht

Dagvaarding

Een coalitie van partijen – bestaande uit GGZ-cliënten, behandelaren, wetenschappers en een aantal maatschappelijke organisaties hebben een rechtszaak tegen de NZa gestart. Omdat het aanleveren van de zogenaamde HONOS-datalijsten een ongeoorloofde schending van het medisch beroepsgeheim vormt en indruist tegen het recht op bescherming van de privacy van patiënten. Dit alles vanwege de fictieve doelstelling dat de door de NZa verzamelde HONOS-gegevens door middel van algoritmische analyse en bewerking geschikt zouden zijn om toekomstige GGZ behandelingen te voorspellen en daarmee tot een kostenbesparing van de GGZ financiering gebruikt zouden kunnen worden.

Toelichting:

Wetenschappelijk is allang overtuigend bewezen dat de Honos-data absoluut ongeschikt zijn om een algoritme te ontwikkelen waarmee de kosten van GGZ-behandelingen zouden kunnen worden voorspeld. Het loslaten van algoritmes op een gigantisch datapakket aan persoons- diagnose- en behandelgegevens levert op individueel niveau geen betrouwbare voorspellende waarde op, laat staan dat daar dan kostenbesparing uit zou voortkomen.

Terwijl de algemene behoefte aan hulp bij geestelijke gezondheidsproblemen geografisch direct af te leiden zijn van de sociaal-economische positie van groepen uit de bevolking. Gegevens die wel geschikt zijn dus om beleid op te ontwikkelen om kostenbesparing te bewerkstelligen door de oorzaken van structurele zorgbehoeften aan te pakken.

De enige manier waarop de NZa haar inmiddels derde poging (DIS,ROM,Honos) om zoveel mogelijk data van patiënten en zorgverleners in de GGZ te bemachtigen kan omzetten in een kostenbesparend beleid is om de data te gebruiken als grondstof voor het ontwikkelen van gestandaardiseerde diagnose-behandel modellen, die vervolgens via de zorgverzekeringsmaatschappijen als enig verzekerde zorg kunnen worden opgelegd.

Zodat niet langer de zorgverlener samen met de zorgbehoevende de regie houden over de wijze van hulpverlening, maar dit via een vaste financierings categorisering van buitenaf kan worden opgelegd. Waarbij evident is dat als het pact van VWS, toezichthouder NZa en de zorgverzekeraars kunnen gaan bepalen wie al dan niet en op welke wijze en voor hoelang zorg kan krijgen het organiseren van kostenbesparing in de zorgsector eenvoudig te realiseren valt.

Schrijnend daarbij is dat mensen die niet meer kunnen rekenen op de vertrouwelijkheid in de spreekkamer, zeker waar het om geestelijke gevoelige medische gegevens gaat, zich wel zullen wachten om nog open met een psychiater of psycholoog te praten of helemaal geen beroep meer op hen zullen durven gaan doen. Dat leidt als afschik- ontmoedigingsbeleid vast wel tot de gewenste kostenbesparing en tot het terugdringen van wachtlijsten. Maar het strookt uiteraard niet met de opdracht van de overheid om mensen in geestelijke nood in staat te stellen om goede zorg te kunnen krijgen.

Welke informatie eist de NZa via de Honos+ lijst op?

Psychiaters en psychologen worden in de regeling verplicht om van iedere cliënt die bij hen onder behandeling is een ingevulde ‘HONOS+ vragenlijst’ aan te leveren. Deze vragenlijsten beslaan een brede verzameling sociale en mentale problemen, die de behandelaar een score moet geven om aan te geven hoe ernstig de problematiek van een cliënt is.

De in te vullen vragenlijst beslaat in totaal zestien onderwerpen, die samen een veelomvattend beeld geven van de mentale en sociale problemen die cliënten in de GGZ ervaren. Het gaat onder andere over agressieproblemen, fobieën en angsten, zelfverwondingen, alcohol- en drugsgebruik, depressies, relatieproblemen, seksuele problemen en waanvoorstellingen.ie file:///C:/Users/vrijbit/Downloads/HoNOS-vragenlijst-Instructie-bij-het-invullen.pdf

Voor meer informatie over de coalitie ‘vertrouwen in de GGZ’ zie: https://vertrouwenindeggz.nl/

Vandaag heeft de Tweede Kamer zich (na ruim 4 ½ jaar eindelijk) uitgesproken tegen de privacyschendende en onveiligheid oproepende praktijk van de Belastingdienst om het zakelijke BTW nummer van kleine zelfstandigen standaard te koppelen aan het persoonlijke Burgerservicenummer van de eigenaar van een eenmanszaak.

Met algemene stemmen werd de motie van VVD en PvdA aangenomen om voor nieuwe ZZPers een BTW nummer te gebruiken dat niet gekoppeld is aan het Burgerservicenummer en bestaande ZZPers de mogelijkheid te bieden om een nieuw BTW nummer aan te vragen.

Al vanaf 2009 voert Burgerrechtenvereniging Vrijbit actie tegen de praktijk van de Belastingdienst om het zakelijke BTW nummer van kleine zelfstandigen te koppelen aan hun persoonlijke Burgerservicenummer. Bron:chronologisch verslag vanaf 2009

Zodra de regering deze motie omzet in ander te voeren beleid, komt daarmee een eind aan de praktijk waarvoor de Belastingdienst  drie jaar terug al de Big Brother Award 2010 ontving.

En wordt de energie beloond van enige volhardende ZZPers die jarenlang zowel via de Belastingdienst, de Kamer van Koophandel als de politiek een verandering probeerden af te dwingen van de praktijk dat de KvK nieuwe ZZP aanmeldingen rechtstreeks aanmeldt bij de Belastingdienst die daar dan automatisch een BSN gekoppeld-BTW nummer voor uitreikt.

ZZP-ers die niet actief in gevaar wensten te worden gebracht door de risicovolle koppeling van een nummer zagen zich tot nu toe gedwongen om eindeloze correspondenties te voeren met de Belastingdienst en met juridische claims te dreigen, wilden ze de beschikking te krijgen over een BTW nummer wat niet gekoppeld is aan hun persoonlijke registratienummer (waar ALLE info aan gekoppeld is waar de overheid over deze persoon over beschikt).  Wie die moed en tijd niet opbracht zag zich gedwongen om ofwel zichzelf willens en wetens bloot te stellen aan het risico van identiteitsfraude –of diefstal of geen gevolg te geven aan het (correct) vermelden van hun BSN-gekoppelde -BTW nummer op alle correspondentie en op de website van hun bedrijf.  Daar lijkt nu een eind aan te komen.

Voortschrijdend inzicht

Op 11 Juni 2011 schreef de Directeur – Generaal van de Belastingdienst namens het ministerie van Financiën nog aan Vrijbit dat niet van zins was om het beleid op dit punt te wijzigen ‘omdat het parallele gebruik van twee registratienummers beduidend minder efficiënt zou zijn omdat het de overheid zou hinderen in de dienstverlening en handhavingsactiviteiten’. En beweerde deze nog dat ‘het BSN een neutraal karakter heeft wat geen persoonskenmerken bevat en waar geen andere informatie over de betrokkene kan worden afgeleid’.

Een stelling waar in het rapport  i-Overheid de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid(WRR) al begin maart 2011 gehakt van had gemaakt - en het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) in haar Jaarverslag 2012 eveneens korte metten mee maakte.

Persbericht

Op 21 januari worden de biometrische ID- kaarten in Groot Brittannië ongeldig en wordt de daaraan gekoppelde database met biometrische gegevens vernietigd.

Op 22 december 2010 werd met de ondertekening van koningin Elisabeth II uitvoering gegeven aan de belofte van de nieuwe Britse coalitieregering om de ID cards ongeldig te laten verklaren en het eraan gekoppelde National Identity Register te vernietigen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken Identity& Passport Service maakte bekend ‘Under the terms of the Act the National Identity Register will be destroyed within two months of the Act coming in to force. This means all personal information supplied during process of applying for an identity card, including photographs and fingerprints, will be destroyed by 21 Januari 2011’.

Deze wijziging in de Identity Documents Bill vormt de aftrap van het beleid van de huidige regering om ‘de macht van de Staat ten opzichte van de burgers terug te schalen en de burgerrechten te herstellen. Het is een eerste stap in het proces om de vrijheid te herstellen en in ere te houden’. De Britse minister van Binnenlandse Zaken Green haalde ongenadig uit over het ID-card project wat hij kenschetste als ‘opdringerig, intimiderend, niet effectief en duur en het slechtste wat de overheid heeft kunnen doen’. Hij liet in een persbericht weten dat het zo geheten Identity Card Scheme ‘het slechtste is wat de overheid (2006) heeft kunnen doen.

Het aftellen tot het exacte moment van vernietiging van de database wordt tot op de seconde geklokt op de Identity card validity countdown.

‘ID card UK RIP, Scrapping ID cards is a momentous step’ zo kopten respectievelijk de Daily Mail en de Britse burgerrechten organisatie NO2ID.

Update: 3-1-2015 Privacynieuwsdienst Waarom A-H met bonuskaart systeem 15 jaar achterloopt maar via opschoning database vasthoudt aan personalisering van de klantkaart als ‘heilige graal’ van de mogelijkheden van het gebruik van Big data over het koopgedrag van miljoenen klanten. zie...

Anonieme bonuskaart eindelijk standaard.

Toen A-H begin 2012 op ongeoorloofde wijze handel ging drijven met de privégegevens van haar klanten, trad Burgerrechtenvereniging Vrijbit daar met succes tegen op. De actie ‘Mijn Bonus’ werd afgeblazen. Sinds 21 oktober 2013 wordt er nu een nieuw bonuskaartensysteem geïntroduceerd, omdat A-H de moed niet heeft opgegeven, om de schat aan persoonsgegevens waarover men beschikt te gaan verzilveren.

Mooi aan ‘de nieuwe Bonuskaart’ is dat de anonieme bonuskaart, die  A-H al sinds 1998 verplicht dient te verstrekken, nu als standaard kaart wordt uitgegeven. Het gedoe met invullen van formulieren, waarbij veel klanten ten onrechte dachten dat men alleen bonusvoordeel kon krijgen in ruil voor persoonsgegevens, is komen te vervallen. In alle filialen krijgen klanten bij de kassa ‘ de nieuwe bonuskaart’ die vanaf 6 januari 2014 de huidige klantenkaart gaat vervangen.

Van anonieme Bonuskaart naar een Persoonsgebonden klantenkaart

De clou van de nieuwe kaarten is dat deze bij uitgifte weliswaar anoniem zijn maar dat klanten verleid worden om ze zelf via de website van A-H te gaan omzetten tot persoonsgebonden kaarten. De kaart wordt zo 3x meer waard, men kan daarmee extra Air Miles sparen, krijgt verjaardagsaanbiedingen, en komt in aanmerking voor welkomstdeals als de kaart vóór 27 december wordt geactiveerd.

Met deze omzetting “wij van A-H noemen dat activeren” maakt de klant  een eigen AH-profiel aan en gaat men akkoord met de nieuwe A-H privacyvoorwaarden. Men geeft dan formeel toestemming aan A-H voor het bewaren en gebruiken van de aankoop (en eventueel websitebezoek) gegevens, in combinatie met iemands naam, geboortedatum , sekse en woon –en e-mailadres. De toestemming behelst dat de data:

•  2 jaar en 4 maanden bewaard mogen worden,
• Gebruikt mogen worden voor analyse van het eigen koop- en bezoekgedrag,
• Gebruikt mogen worden voor vergelijking met het gedrag van andere klanten( in zelfde postcodegebied, van zelfde leeftijd, zelfde geslacht, zelfde of juist ander gedrag qua aankoop bepaalde producten, neiging tot gebruikmaken van kortingen, dagaanbiedingen, sensitief voor inrichting winkelschappen, tijdstip van winkelen, frequentie boodschappen doen, enz.
• A-H gerechtigd is deze data en de gegevens die men aan data-analyse ontleend te gebruiken voor persoonsgerichte reclame die gemiddeld 2 keer per week per e-mail en/of per post worden gestuurd, en getoond worden via ah.nl en in de mobiele apps van Albert Heijn.

 Dat A-H deze gegevens bij vordering ook dient te verstrekken aan politie en sociale recherchediensten is bij de deal inbegrepen, en valt alleen voor wie dit al weet op te maken uit de versluierde voorlichting:  ‘Uitsluitend indien Albert Heijn hiertoe wettelijk is verplicht, worden persoonsgegevens verstrekt aan toezichthouders, fiscale autoriteiten en opsporingsinstanties. Je persoonsgegevens kunnen in dit kader ook worden doorgegeven naar ontvangers in landen buiten de Europese Economische Ruimte’ Lees…

Wettelijk kader

Volgens de wet voldoet A-H nu formeel aan de wettelijke verplichting dat de klantgegevens enkel gebruikt mogen worden voor doeleinden waarvoor de betrokkenen vooraf en goed geïnformeerd toestemming verleenden.  Al is dubieus of dat ook nog het geval is bij de clausule dat wie zijn kaart personifieert achteraf toestemming geacht wordt te geven voor de verwerking van de data over het koopgedrag van de voorgaande 3 maanden.  En in de praktijk kan men met recht wagen te betwijfelen of mensen daadwerkelijk overzien wat de consequenties zijn wanneer zij toestemming geven.

Ook valt praktisch moeilijk  te controleren of A-H zich wel houdt aan de vereisten van wetgeving met betrekking tot eerlijke handelspraktijken, met de wervingsactie dat de anonieme bonuskaart recht geeft op 1/3 bonusvoordeelwaarde in vergelijking met de gepersonifieerde klantenkaart.

De folder waar de nieuwe bonuskaart aan vast gehecht is vermeld ‘Uw gegevens zijn in veilige handen’ En ook ‘wij vragen alleen om uw persoonlijke gegevens als wij die nodig hebben om u nog beter van dienst te kunnen zijn’. Aangezien A-H een bedrijf is wat simpelweg winst beoogt te maken, is dit als een misleidende reclame uiting aan te merken. Iets wat misschien wel acceptabel is als reclame uiting over welk wasmiddel al dan niet als het meest veilig wordt aangeprezen. Maar kwalijk waar het gaat over het verzamelen van persoonsgegevens waarmee een commercieel bedrijf tot in detail inzicht kan krijgen in het privéleven van miljoenen klanten en met deze kennis ook in staat is om zonder dat betrokkenen daar weet van hebben hun gedrag ten aanzien van heel elementaire levensbehoeften kan manipuleren.

Bezint eer u begint uw persoonlijke data zijn goud waard

Voor mensen die het niet nodig of ronduit bezwaarlijk vinden dat een supermarkt precies gaat bijhouden wanneer en waar men boodschappen doet , wat men koopt en hoe men zich gedraagt, verandert er niks.

Mensen die geneigd zijn om de nieuwe bonuskaart te gaan activeren tot een persoonlijke klantenkaart willen we oproepen daar nog eens heel goed over na te denken. En om een idee te geven over wat het gevolg van het geven van toestemming kan betekenen, raden we iedereen aan om te kijken naar de recente video van de VPRO uitzending Tegenlicht waarin duidelijk wordt uitgelegd wat  data analyse van een winkelketen vermag. Hoe bijvoorbeeld op grond van het koopgedrag van een klant de supermarktketen al kan weten dat iemand zwanger is nog voordat de persoon dat zelf in de gaten heeft. Met het risico dat niet alleen de betrokkene en haar gezinsleden dit via een wel heel curieuze weg te weten komen, maar men ook de kans loopt om na het krijgen van een miskraam nog 2 jaar lang steeds persoonsgerichte reclame over babyvoeding te krijgen.

Zie video 28-10-2013 ‘uw persoonlijke data zijn goud waard’

Zo’n zelfde scenario tekent zich uit voor de waarschijnlijkheidsberekeningen die het bedrijfsleven kan maken op de vraag wie met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid een ziekte onder de leden heeft. Zoals bijvoorbeeld Facebook, volgens een medewerker die hiertoe een opdracht had gekregen, makkelijk vrij nauwkeurig kan analyseren welke mensen binnenkort kanker zullen blijken te hebben.  (uitspraak bijeenkomst Platform Bescherming Burgerrechten 10 -12-2012 van persoon die de opdracht weigerde)

Herhaalde waarschuwing ’ Wat is het probleem?’ zie ook het artikel ‘A-H erlebnis, AH gaat klantgegevens verzilveren’ (17-1-2012)

Verlengstuk opsporingsdiensten
De b.v. Albert Heijn, fungeert met het vastleggen van gedragsgegevens als potentieel verlengstuk van de opsporingsdiensten. Met het gevaar dat klanten waarvan hun aankopen, tijdstip van aankopen doen en de combinatie met hoe zij de aankopen betalen, tot volkomen uit het verband gerukte conclusies kan leiden. De data maken bijvoorbeeld niet zichtbaar of men voor zichzelf inkopen deed, voor de buurvrouw of voor de sportvereniging, en zo kan men van een excessief drankgebruik worden verdacht omdat men voor de hele buurtvereniging inkopen doet.

Koopgedrag van invloed op afsluiten ziektekostenverzekering

Sinds 4 november 2007 handelt A-H niet enkel in de verkoop van supermarkt producten, maar ook in het aanbieden van A-H polissen voor zorgverzekeringen.
In 2005 begon A-H met een systeem waarin de klant wordt duidelijk gemaakt welke producten A-H als gezond beschouwd. Dit systeem van het ‘gezonde klavertjes-logo’ werd in 2009 uitgebreid met een programma waarin de klant ook gericht wordt aangestuurd bewust de keuze te maken om de producten met dit logo te kopen.
De ontwikkeling dat, in plaats van de zorgverleners en de overheid, de zorgverzekeraars in toenemende mate gaan bepalen hoe de zorg in Nederland wordt ingericht heeft sinds enkele jaren een grote vlucht genomen. Dat daarbij de kostenbeheersing van de ziekenzorg het uitgangspunt vormt, is daaraan inherent. Dit gaat gepaard met een ontwikkeling waarbij het steeds minder als taboe wordt beschouwd om de toegang tot zorg ter discussie te stellen voor bepaalde groepen patiënten. Met name het er op na houden van een, als ongezond getypeerde levensstijl, wordt publiekelijk steeds vaker geopperd als mogelijkheid om deze mensen met minder voorrang te gaan behandelen of een grotere eigen bijdrage in de zorg van te eisen.
De koppeling binnen een bedrijf, tussen handel in ziektekostenverzekeringen en handel in producten waarvan de verkoper zelf bepaalt wat men als ‘gezonde producten’ beschouwt, geeft de aanzet tot mogelijke belangenverstrengeling tussen het uitbaten van particuliere bedrijfsbelangen en het inrichten van een goede zorgsector.

Wat weet A-H allemaal nog meer ?

Het bedrijf heeft de beschikking heeft over een schrikbarende hoeveelheid persoonsgegevens. Het gaat niet enkel om miljoenen namen, woonadressen, e-mailadressen, gezinssamenstellings- ,en koopgedrag gegevens. Maar ook om de banknummers van klanten die elektronisch betalen. Bovendien bezit A-H gegevens van klanten die via pre-paidkaarten voor toegang betalen tot bel- en internetverkeer. A-H heeft zelfs beschikking over biometrische gegevens, waarmee klanten die niet gevolgd kunnen worden via de persoonlijke bonuskaart of bankgegevens toch identificeerbaar zijn.  Momenteel gaat dat voornamelijk door middel van cameraopnames die gezichtsherkenning mogelijk maken, niet alleen voor de beveiliging van een filiaal zelf maar ook voor politie, of bewakingsdiensten binnen een bepaald winkelgebied. In de toekomst kan dat gebruik nog verder strekken: het bedrijf blijkt geïnteresseerd in het ontwikkelen van wijzen waarop mensen met hun lichaamskenmerken zouden kunnen betalen, zoals de doorontwikkeling van de proef uit 2008/2009 om met vingerafdrukken te kunnen betalen.

Keuzevrijheid in private sector gaat voor supermarktwereld niet meer op

Bij kwesties van privacyschending door het particulier bedrijfsleven speelt altijd de keuzevrijheid van klanten een voorname rol. Wie het beleid van een bedrijf niet bevalt gaat immers naar een ander en als bedrijven klanten kwijtraken gaan ze hun leven wel beteren, zo luidt de filosofie van het zelfreinigend vermogen door marktwerking. Keuzevrijheid om niet bij A-H te kopen is echter voor veel mensen inmiddels niet langer een reële optie.
Kleine winkels, werden eerst door supermarkten uit de markt geconcurreerd, dus de mogelijkheid om basisbehoeften bij kleine winkels in de nabije omgeving te kunnen kopen bestaat voor velen alleen nog tijdens verre reizen of in verhalen van oude mensen. Inmiddels is ook de keuzemogelijkheid tussen supermarkten sterk verkleind omdat A-H zich op steeds meer plaatsen een  monopoliepositie verwerft. Zie voor klachten die daarover zijn ingediend bij de Nederlandse Mededingings Autoriteit - NMa 23-1-2009.

Schijn bedriegt als u denkt A-H een onschuldige inkijk te geven in uw koopgedrag.

Hoe onschuldig die inkijk in uw koopgegevens is, zou u nog weleens rauw op het dak kunnen vallen als u nog jaren na aankoop van een A-H product bijvoorbeeld door justitie ter verantwoording zou worden geroepen om uit te leggen wat u in 2009 om 14.15 uur in een bepaald A-H filiaal aan drank en verbandmiddelen kocht ( vruchtensap en pleisters), waarom u die dag eerder ook al boodschappen deed voor een ‘kennelijk gezellige bedoeld etentje’(gezien uw inkomen is de aanschaf van deze kaas toch niet aan te merken als een normale boodschap’) en later die dag een schoonmaakmiddel kwam kopen (op de gebruiksaanwijzing staat dat het o.a. bloedvlekken verwijdert). Of wanneer de inspecteur van de sociale recherche is opgevallen dat u zodanig luxe producten koopt dat dit aanleiding geeft tot een verdenking van uitkeringsfraude of de veronderstelling dat de tarieven van een sociale toelage als te riant mogen worden aangemerkt. Waarmee het verstandig is om rekening te houden met het feit dat in het Nederlandse rechtsbestel, formeel weliswaar is gebaseerd op het onschuld principe maar de overheid in de praktijk iedereen in de praktijk steeds meer als potentieel verdachte is gaan beschouwen. En met het gegeven dat steeds vaker een (administratieve) verdenking al aanleiding is om mensen te bestraffen, al behoort volgens de wet iemand officieel pas als bestraft te worden nadat de persoon volgens wettig en overtuigend bewijs schuldig is bevonden.

Actievoeren helpt

Vaak horen we mensen verzuchten dat het allemaal toch niks uitmaakt om op de bres te springen voor het behoud van de fundamentele rechten op bescherming van het privéleven. Of om op te komen voor een terughoudend en zorgvuldige omgang met het gebruik van persoonsgegevens.

Maar als niemand in 2012 in actie was gekomen, tegen de stiekeme wijziging van de privacyvoorwaarden door Albert Heijn B.V. en tegen de  actie ‘Mijn Bonuskaart’ was de supermarktketen ongestoord aan de haal gegaan met gegevens van een groot deel van hun klanten. Zonder dat ze daar toestemming voor hadden  en zonder dat de betrokkenen enige notie hadden gehad over wat er de afgelopen twee jaar met hun gegevenswas gebeurd.  

Dat liep anders omdat Burgerrechtenvereniging Vrijbit de moeite nam om een klacht in te dienen bij de directie van A-H en per brief aan het CBP te vragen om de actie een halt toe te roepen. Met per saldo als positief effect dat de privacy van miljoenen mensen die hun eten drinken toiletspullen enz. bij Albert Heijn kopen, door dit concern beter wordt gerespecteerd.

Dat een kleine Burgerrechtenvereniging als Vrijbit een groot bedrijf als A-H tot de orde kon roepen is beschouwen we als een succes wat moed geeft.  En als een stimulans om duidelijk te maken dat het wel degelijk zoden aan de dijk kan zetten als men in actie komt.

We roepen mensen daarom op om het niet gelaten te accepteren als hun privacy wordt aangetast. Om ook in actie te komen en/of om Vrijbit te steunen met een lidmaatschap of donatie om het werk te kunnen volhouden.

Stel uw fiets wordt gestolen. Enigszins verbitterd gaat u naar de fietsenwinkel en u vertelt uw verhaal. De verkoper luistert aandachtig en raadt u aan om uw fiets uit rusten met een RFID chip, een technologie die het mogelijk maakt om uw fiets contactloos te identificeren. U vraagt verbaasd waarom u dat zou willen en de verkoper vertelt u dat op deze wijze uw fiets heel makkelijk kan worden teruggevonden door opsporingsambtenaren. Het is namelijk de bedoeling dat de unieke code die op de chip staat wordt gekoppeld aan uw naam en in een database terechtkomt die door de overheid wordt beheerd. Ondanks het feit dat u het nut hiervan inziet, vindt u het geen prettig idee dat uw fiets voor de overheid traceerbaar wordt en besluit om dit niet te doen. Zodra u dit zegt, vernauwd de blik van de verkoper: “Ik geloof dat u mij niet helemaal begrijpt” zegt hij dreigend “ik zei dat dit een goed idee was”.

Bij de ontruiming van het kraakpand Schijnheilig in Amsterdam op 5 juli 2011 werden 52 actievoerders in vreemdelingendetentie gezet omdat ze hun identiteit niet bekend wilden maken. De burgemeester van Amsterdam deelde mee dat dit een standaardprocedure is die in deze stad zo’n 10 à 15 keer per week wordt toegepast. Op 26 juli 2011 oordeelde de rechter in Utrecht dat de korpschef mensen waarvan de identiteit niet is vastgesteld aan de IND mag overdragen en dat deze instantie hen vervolgens als vreemdelingen mag opsluiten. Lees…

Wat drijft actievoerders om niet te vertellen wie zij zijn wanneer zij door de politie als verdachten worden opgebracht?

Antwoord op deze vraag luidt dat wie als verdachte wordt opgebracht, en eventueel vervolgens strafrechtelijk wordt vervolgd, zich naamloos wil kunnen verdedigen bij de rechter. De rechter beslist dan of de politie en het Openbaar Ministerie(OM) wel in hun gelijk staan met hun respectievelijke verdenking en beschuldiging van strafbare feiten. Bij vrijspraak of ontheffing van rechtsvervolging wordt de zaak dan afgedaan zonder dat er toch een zweem van verdenking aan de naam van de betrokkene blijft kleven.

Update 17-3-2014 Na meldingen dat de DEKAmarkt ook de apparaten gebruikt en dat VOMAR op het punt zou staan ze te gaan invoeren, werden ook de directies van deze concerns aangeschreven.

Introductie:

Vanaf 1 januari 2014 is de leeftijd waarop jongeren alcohol mogen kopen verhoogd van 16 naar 18 jaar. Sindsdien wordt er in winkels verscherpte controle uitgeoefend op de leeftijd van klanten, waarvan het personeel inschat dat deze misschien jonger dan 25 jaar zijn.

In geval van twijfel of iemand wel zijn juiste leeftijd opgeeft wordt de betrokkene gevraagd om ten bewijze een ID-bewijs te tonen.

Omdat men tegenwoordig niet meer goed hoeft te kunnen rekenen voor een baan als kassamedewerker, is lang niet iedereen in staat om aan de geboortedatum van het ID-bewijs direct af te zien of iemand al dan niet ouder dan 18 jaar is. Vandaar dat sommige supermarkten standaard een spiekbriefje hiervoor op de kassa plakken.

Daarmee zou het probleem opgelost zijn ware het niet dat binnen het bedrijfsleven hier niks aan wordt verdiend.

Vandaar dat er momenteel geprobeerd wordt om het gebruik van ID-scanners te promoten met het aanboren van de supermarkt. Letterlijk voor de fabrikanten  een súper markt waar potentieel ontelbaar veel apparaten afgezet en geïnstalleerd kunnen worden. Met als bijkomend voordeel dat het gebruik van dergelijke apparaten in winkels, waar nagenoeg de hele bevolking gebruik van maakt, goed is voor de gewenning aan het gebruik van scanapparatuur. Wat als businessmodel ook weer extra marketing mogelijkheden schept voor het gebruik van scanapparaten in andere bedrijfstakken en voor nadere functie uitbreiding van de scanmogelijkheden op de plekken waar de apparaten al gebruikt worden.

Wat is erop tegen?

Een geldig identiteitsbewijs bevat een schat aan persoonsgegevens. Voldoende voor kwaadwillenden om er identiteitsfraude- of diefstal mee te plegen. En ruim voldoende om de registratie van iemands doen en laten niet alleen te kunnen koppelen aan iemands naam, maar  ook aan alle mogelijke andere gegevens die over een persoon gemiddeld al in honderden digitale databanken zijn vastgelegd.

Het is NOOIT verstandig om een origineel identiteitsbewijs uit handen te geven, en zeker niet als daarom gevraagd wordt door particuliere bedrijven. De toezichthouder voor de bescherming persoonsgegevens, het Cbp,waarschuwt niet voor niets regelmatig tegen het uit handen geven van kopieën van paspoorten en ID-kaarten(lees…). En gezien de risico’s die aan het verstrekken van een papieren kopie  kleven laat het zich eenvoudig begrijpen dat deze vele malen groter worden als mensen een origineel document digitaal laten scannen. Dan verdwijnt helemaal het zicht op wat  zo’n apparaat aan gegevens uitleest, wat het zou kúnnen registeren, of er gegevens worden opgeslagen of kúnnen worden opgeslagen, wie over de gegevens kan beschikken en waar ze voor gebruikt kunnen worden.

Men dient daarbij te bedenken dat de gevaren van het uit handen geven van identiteitsbewijzen extreem groter zijn geworden sinds deze documenten zijn voorzien van een gezichtsopname die geschikt is voor automatische gezichtsherkenningssystemen. En er (tot 2x toe) het unieke persoonsregistratienummer (BSN) op vermeld staat wat gekoppeld is aan álle gegevens van een persoon waarover de overheid de zorgverzekeraars, de banken en onderwijsinstellingen beschikken. (En binnenkort naar verwachting ook alle gemeenteambtenaren en door de gemeentes ingehuurde krachten die betrokken zijn bij de Jeugdzorg en uitvoering van het sociaal voorzieningenstelsel).

Zoals gezegd is het voor niemand verstandig om originele identiteitsbewijzen uit handen te geven. Maar voor jongeren zou je kunnen stellen is het zelfs in verhoogde mate van belang om hun gegevens zelf in de hand te houden. Zij immers hebben, als het goed is, nog een heel leven voor zich en zullen dan ook hun hele leven lang gedupeerd blijven als er narigheid van komt wanneer anderen aan de haal gaan met hun identiteitsgegevens. En zij zullen in de toekomst niet meer in vrijheid kunnen leven als de overheid samen met het  bedrijfsleven doorbouwt aan een infrastructuur waarbij  hun gedrag tot in detail wordt geregistreerd, gecontroleerd en kan worden gemonitord.

Actie tegen gebruik leeftijdscanners

Burgerrechtenvereniging Vrijbit neemt fel stelling tegen het gebruik van leeftijdsscanners door supermarkten en horecabedrijven. Zij veroordeelt het ook ten sterkste als de overheid, zoals de gemeente Utrecht in het huis-aan huisblad Dichtbij (d.d. 12-2-2014 )zich positief uitspreekt over het gebruik van de scanners onder het motto dat men voorstander is van een ‘ objectieve’ leeftijdsbeoordeling (alsof de geboorte datum in de ID-bewijzen er maar een slag naar slaat).

Zij is van mening dat het te gek voor woorden is dat het ontmoedigingsbeleid ten aanzien van alcoholconsumptie op jonge leeftijd, met het gebruik van leeftijdscanners,  wordt ingezet om jongeren in Nederland ander onwenselijk gedrag aan te leren waarmee ze zichzelf in gevaar brengen.

Vrijbit dient hierover een klacht in bij de directie van de Lidl, waar de sannner wordt gebruikt, tegen het A-H concern wat in diverse filialen momenteel experimenteert met het gebruik(lees…) en tegen Jan Linders Supermarkten BV dat zich erop laat voorstaan de grootste pilot te organiseren (lees…). Het College Bescherming Persoonsgegevens zal gevraagd worden om specifiek  het inscannen van ID-bewijzen te veroordelen en handhavend op te treden tegen bedrijven die op deze manier de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) overtreden als zij niet tenminste ook de mogelijkheid bieden dat klanten zich met een identiteitsbewijs legitimeren wat ze zelf in de hand houden en waarvan bij het tonen het BSN niet zichtbaar is.

Jongeren die actie willen ondernemen tegen het toenemend gebruik van de ID-leeftijdscanners zullen  met raad en daad worden bijgestaan. Het vergt namelijk nogal wat verbaal vermogen en volhardendheid om, tegenover mensen die om een ID-bewijs vragen vol te houden dat men dat document niet uit handen wil en hoeft te geven.

Uit solidariteit met de jeugd willen we de ouderen vragen om als zij leeftijdscanners tegenkomen, daar aanmerkingen over te maken. En eventueel ook de moeite te nemen om de directie van het bedrijf daarover aan te schrijven.

Nadere toelichting

Op zich is het in het algemeen al een onwenselijke ontwikkeling dat de Rijksoverheid, vanaf de invoering van de Wet op de Uitgebreide ID-plicht(WU-ID) in 2005, systematisch probeert om het volk eraan te doen wennen dat men zich buitenshuis te allen tijde onmiddellijk zou moeten kunnen laten identificeren. En wel aan de hand van een van de daartoe als ‘enig geldig’ aangewezen documenten. Dat druist in tegen de wetgeving zelf die geen draagplicht kent en waarvan de richtlijnen ondubbelzinnig aangeven dat identificatie nooit een doel op zichzelf zou mogen worden.

Dat identificatie wel degelijk zuiver als inzet wordt gebruikt om bevolkingsgroepen zoals jongeren ervan te doordringen dat men constant in de gaten wordt gehouden, bleek recent weer eens in de Haagse Schilderswijk waar jongeren, zonder directe aanleiding, regelmatig 5 tot 6 keer per dag- of zelfs meermalen per uur- door politieagenten om hun ID-bewijs werd gevraagd( bron).

En dat is pas het voorstadium voor het ontwikkelen van een samenleving waarbij iedereen die zijn neus buiten de deur steekt, voortdurend via automatische systemen zal worden gescreend op identiteit en gedrag. De update in 2006 van de paspoorten en ID-kaarten naar biometrische op afstand uitleesbare documenten, laat niets aan duidelijkheid te wensen over ten aanzien van de bedoelingen dat identificatie, aan de hand van documenten, slechts als aanzet daarvoor dienen.

Hetgeen ook geldt voor:

- De combinatie van de her-identificatie acties van banken met betrekking tot het volgen van ieders betalingspatroon.

- De bevoegdheid van particuliere vervoersbedrijven als NS om in combinatie met het OV-chipkaart-reisgedrag-registratie-systeem geldige ID-bewijzen te mogen vorderen.

- Het gebruik van Wifi tracking en GPS plaatsbepaling van mobiele telefoons en computers in combinatie met het vastleggen van de identiteit van de gebruikers bij aankoop.

- Gezichtsherkennende camerasystemen,

-  Het gebruik van drones voor massa surveillance.

- En het BSN persoonsregistratiesysteem van de overheid, waarmee zowel via de identiteitsdocumenten, als via automatische (biometrische) identificatiesystemen alle persoonsgegevens waarover de overheid en semi-overheid beschikt, kan worden gedetecteerd als behorend bij iedere individuele burger.

Ook wat betreft de controle op het gedrag van klanten en voorbijgangers van winkels en horecagelegenheden, zien we dat het bedrijfsleven gretig gebruik maakt van de commerciële mogelijkheden die het biedt om als verlangstuk van de politie te mogen optreden. Camera’s die oorspronkelijk aangebracht  werden voor de beveiliging van winkels, worden onderdeel van een sluitend landelijk politioneel sensornetwerk’ en worden samen met WIFI tracking en GPS tracking ingezet voor het aanleggen van profielen van koopgedrag profielen van bezoekers en voorbijgangers op straat. (lees…) en plannen voor het opzetten van een alomvattend politioneel sensitive surveillance netwerk ( zie artikelen NRC 15-2-2014 en NRC 17-2-2014)

In het onderhavige geval zien we ook dat bedrijven van Rijkswege de taak krijgen opgelegd om, op straffe van fikste boete, toe te zien op de naleving van de leeftijdsgrens bij de verkoop van alcohol en tabak en in ruil daarvoor de bevoegdheid krijgen om als verlengstuk van de politiediensten, aan wie dit van oudsher was voorbehouden,  paspoort- ID-kaartcontroles uit te voeren. Dat het bedrijfsleven daarmee een instrument in handen krijgt waarmee men ook commercieel nieuwe kansen krijgt om de waardevolle gedragsgegevens van klanten aan hun identiteit te kunnen koppelen, is duidelijk. En aangezien ‘datagrabbing’ de nieuwe markt vormt om de goudmijn van het bezit aan persoonsgegevens te bemachtigen, hoort het niemand straks te verbazen als ID-scanapparaten die niet alleen de geboortedatum maar ook iemands achter- en voornaam, en document- en landnummer uitlezen en omzetten in een signaal groen=okay en rood=niet okay, op technisch eenvoudige wijze ook voor andere doeleinden worden geprogrammeerd. Of zodra klanten gewend zijn aan scanapparatuur bij de kassa, ongemerkt worden vervangen voor andere apparaten met een uitgebreidere klantscreening functie.  

Meer info

Over de AVS-2020- IDscanner http://www.idreaders.nl/component/virtuemart/?page=shop.product_details&product_id=38++

CBP Richtsnoeren  - identificatie en verificatie van persoonsgegevens in de private sectot http://www.cbpweb.nl/downloads_rs/rs_kopie-identiteitsbewijs.pdf

17-2-2014 NRC Total sensor surveillance system https://www.vrijbit.nl/dossiers/dossier-identificatieplicht/item/download/321_787342c9dec988ee8f35c2f84b039b7d.html

Contactadressen:

Centraal Bureau Levensmiddelen Postbus 262 2260 AG  Leidschendam

Directie:Jan Linders Supermarkten BV Postbus 72, 5854 ZH Nieuw Bergen

Directie Lidl Nederland Postbus 198 1270 VB Huizen

Directie Albert Heijn BV Postbus 3000, 1500 HA Zaandam

Directie DEKAMarkt , Postbus 86, 1940 AB Beverwijk

Directie Vomar Voordeelmarkt, Antwoordnummer 81303, 1810 VA Alkmaar

College Bescherming Persoonsgegevens Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag

Minister Hirsch Ballin van Justitie bekort de termijn voor het verplicht opslaan van gegevens over internetverkeer van de aanvankelijk voorgestelde twaalf maanden naar zes. Hiermee komt hij tegemoet aan bezwaren van een aantal fracties in Eerste Kamer tegen de voorgestelde wijziging van de Telecommunicatiewet en de Wet op de economische delicten ( 31.145 ). Het voorstel voor deze gecombineerde wetswijziging werd op 6 juli in eerste termijn en op 7 juli in tweede termijn uitgebreid besproken in de Eerste Kamer.