Waar gaat dit over?
Het kabinet wil dat alle kiezers voortaan mogen gaan stemmen in een stembureau naar eigen keuze. Dit systeem heet Stemmen in Willekeurig Stembureau (SWS). Omdat bij dit systeem niet meer direct te verifiëren valt of er maar een keer met een pas wordt gestemd wil men deze mogelijkheid op fraude voorkomen met de introductie van moeilijk te kopiëren stempassen en het invoeren van de verplichting dat de identiteit van de persoon met die van de gegevens op de stempas worden vergeleken.
Voorheen kreeg men toegang tot de verkiezing doordat op grond van het bevolkingsregister aan alle stemgerechtigden een unieke oproepkaart werd toegestuurd. Tenzij men vooraf schriftelijk aanvroeg om ergens anders te mogen gaan stemmen kreeg iedereen een oproep om in het dichtstbijzijnde stembureau te gaan stemmen. Daar werd de oproepkaart- voorzien van naam,adres, man/vrouw vermelding, geboortedatum en uniek kiesnummer, aangetekend op de presentielijst waarop men een stembiljet kreeg uitgereikt..
Meerdere stemmen uitbrengen op één nummer was derhalve niet mogelijk en dus voldeed een eenvoudige kartonnen oproepkaart. Wie niet in staat was om zelf te gaan stemmen kon een vertrouweling op de achterkant van de kaart machtigen om zijn of haar stem uit te brengen. Uitsluitend als de voorzitter van het stembureau gerede twijfel had over een eventuele onregelmatigheid- bijvoorbeeld bij twijfel aan look-a-like fraude of volmacht - kon er naar legitimatie gevraagd worden (legitimatie is niet hetzelfde als een identiteitsbewijs maar een document wat volstaat om aannemelijk te maken dat iemand zich niet voor een ander uitgeeft)
De overheidscampagnes om het volk eraan te laten wennen dat het normaal zou zijn dat er naast een stempas/oproepkaart om een ID-bewijs gevraagd wordt hebben als hersenspoeling gewerkt omdat veel mensen er inmiddels stellig van overtuigd zijn dat er in het kiesbureau altijd al om het ID-bewijs werd gevraagd.
In de hoop de lage opkomstcijfers bij verkiezingen op te krikken wil het kabinet gebruik maken van technische mogelijkheden die het gemak van de burger dienen.
Hierbij wordt voorbij gegaan aan de werkelijke reden van de lage opkomstcijfers terwijl iedereen weet dat mensen niet meer gaan stemmen als ze er geen vertrouwen in hebben dat het zinvol is om je stem te laten horen.
De stemcomputers werden geïntroduceerd en men hoopte kiezers te lokken met mogelijkheid om via internet te stemmen. Mislukte acties omdat het wel de bedoeling is dat stemmingen anoniem blijven. Stemmen in Willekeurig Stembureau was ook een optie.
Experiment SWS 4 juni 2009
Staatssecretaris( Bijleveld- CDA) regelde op grond van een Experimentenwet -en daar weer een tijdelijke aanpassing van- dat er in een aantal gemeentes vast kon worden begonnen. Ze nodigde alle gemeentebesturen uit om mee te doen. Hoewel tot twee weken voor de verkiezingen angstvallig werd stilgehouden dat het om meer dan enkele experimenten zou gaan, bleek dat de meeste gemeenteraden akkoord waren gegaan met het verzoek om zich bij het experiment aan te sluiten.
Op 4 juni is het SWS in 353 gemeentes op 10 miljoen kiezers als experiment uitgeprobeerd.Wegens deze omvang kan men nauwelijks meer van een experiment spreken.
De Kiesraad heeft dan ook een negatief advies uitgebracht om het SWS op deze manier uit te proberen.( In tegenstelling tot andere adviezen van de Kiesraad werd uitsluitend dit negatieve advies niet op de website van het ministerie van Binnenlandse Zaken vermeld)
Door de verkiezing op deze schaal onder een experimentenwet te laten plaatsvinden omzeilt het kabinet de Kieswet. De wettelijke onderbouwing van de identificatieplicht valt daardoor in rechte te betwisten.
Toen er eindelijk, met name vanuit Vrijbit en het Humanistisch Verbond bekendheid werd gegeven aan de plannen, begon er en ware publiciteitscampagne vanuit de overheid.
Voortdurend werd erop gehamerd dat men toch echt moest gaan stemmen en vooral niet vergeten om legitimatie mee te nemen. Van lieverlee werd de frequentie van die boodschap op radio tv en in de dagbladen opgevoerd en dook naast de versluierende voorlichting over legitimatie berichtgeving op waar het werkelijk om ging: wie geen geldig ID-bewijs( zijnde paspoort/ID-kaart of rijbewijs toonde zou geweigerd worden om aan de verkiezingen mee te doen.
In het hele geldverslindende verkiezingscircus voor het Europese Parlement werd de experimentele identificatieplicht totaal genegeerd.
Vlak voor de verkiezingen kwam de Volkskrant met het harde nieuws dat er statistisch gezien 150.000 hun stem niet zouden mogen uitbrengen omdat zij geen geldig ID-bewijs hebben.
Daarbij komen de cijfers van de mensen die niet op de hoogte waren maar ook van allen die principieel weigeren om aan de ID-verplichtingen te doen.